Page Text
________________
૬૦]
શ્રી આનંદઘન–વીશી મહાપુરુષને બરાબર પિછાની શકાય છે. એ જ મહાપુરુષ સ્પર્શનની સાથે ભવજંતુને સંબંધ મુકાવે છે તે વખતે જે ભારે કુનેહથી કામ લે છે, તે સદાગમ અને તે ખરેખર બેધ” છે; બાકી ચારિત્રરાજના પરિવારમાં સબંધ મંત્રીના પાંચ મિત્રો પૈકી આ બીજા મિત્ર સદા ગમનું જે વર્ણન રજૂ કરવામાં આવ્યું છે, તે પરથી જણાય છે કે ચારિત્રરાજના આખા પરિવારમાં એનું અતિભવ્ય સ્થાન છે. સધ મંત્રીને આ સદાગમ મિત્ર બલકે છે; બાકીના ચારે મિત્રો (આભિનિબંધ, અવધિ, મન:પર્યાય અને કેવળ) તે મૂંગા છે. આવી રીતે પરિચિત થયેલે બંધ આ કાળમાં તે ખાસ મહત્ત્વનું સ્થાન લેંગવે છે. અને એ સદાગમને બરાબર ઓળખવા માટે શ્રી સિદ્ધર્ષિ મહારાજના સદર પુસ્તકને આઠમ પ્રસ્તાવ વાંચે જરૂરી છે. કહેવાની વાત એ છે કે આ કાળમાં તે વત્તા-ઓછા વેગને આધારે જે સુવાસના થાય તેની ફેરમથી થતે બેધ જ આધારભૂત છે અને એ માર્ગે ચઢેલ પ્રાણીના સંબધમાં ભવિષ્યમાં પંથને જરૂર નિહાળવાને સંભવ ગણાય, એ આશા પર મુમુક્ષુનું જીવન છે. આ પ્રમાણે આ બીજા સ્તવનમાં સંક્ષેપમાં તાત્પર્યાથે જણાવે છે.
પ્રથમ સ્તવનમાં સાધ્યને અંગે કેને અનુસરવું એની જિજ્ઞાસા થતાં વીતરાગદેવને સાધ્ય તરીકે સ્વીકારવા નિર્ણય કર્યો અને એની સાથે પ્રીતિ કરવી તે કેવી કરવી, એના નિર્ણય સાથે એ આરાધ્ય માર્ગે આગળ ધપવાને પરિણામે ચેતનરાજ આનંદમય થઈ જાય એમ જણાવ્યું. આ બીજા સ્તવનમાં એ ઈષ્ટ-વલ્લભ શ્રી વીતરાગદેવના માર્ગને નિહાળવામાં ભાસતી અડચણ અને ભવિષ્ય સાથે રહેતી આશાઓનું અવલંબન સ્વીકારવાનું લક્ષ્ય-ધ્યેય સ્વીકાર્યું. આ રીતે ચેતનરાજની પ્રગતિ થતી જાય છે. હજુ એના પ્રગતિપંથમાં અનેક પ્રકારની વિચારણાઓ અને ગૂંચવણે છે, તેને કેવી રીતે વટાવવી તે આગળ ઉપર વિચારાશે. ભગવદર્શન થતાં પહેલાં કેવી ભૂમિકા તૈયાર કરવી જોઈએ, તે પર પણ વિચાર થશે. સમર્પણ અને આત્માપણને સિદ્ધાંત પણ વિચારવામાં આવશે. આ સર્વ વિચારણાની ભૂમિકા હજુ તે તૈયાર થાય છે.
આ પ્રાણી પંથ નિહાળવાને વિચાર કરે છે. અહીં નિહાળવું એટલે ઉપર જણાવ્યું તેમ, માત્ર જોઈ જવું એ અર્થ નથી,પણ આ નિહાળવાનું કાર્ય એટલે એને જોઈ-જાણી-વિચારી-સમજી એના મય થઈ જવાનું કાર્ય સમજવું. એને અંગે આ પ્રાણીને જે જે અડચણો નજરમાં આવી તે તે એણે પ્રભુ પાસે ગાઈ બતાવી છે. તેને આશય એ અગવડને આગળ કરી તેમાંથી નીકળી જવાને માર્ગ શોધવાની વાત નથી; હદયથી ગગન કરનારને એવો આશય હોય પણ નહીં. પણ એ હકીકતને આકાર આપી તેમાંથી માર્ગ શોધવાની એની તમન્ના છે. આ આશય જે બરાબર ધ્યાનમાં ન આવે તે વસ્તુ વિચારણાને આ પ્રસંગ માર્યો જાય તેમ છે. કારણ કે વ્યવહાર અને નિશ્ચયને સમન્વય સાધવાની ભારે વિશિષ્ટ આવડત શ્રી આનંદઘનજીના સંબંધમાં દેખી-દેખાડી શકાય છે. અને કઈ તેમને નિશ્ચયવાદી કહેવા લલચાઈ જાય છે, તે તેમને પૂરા ન સમજવાનું જ પરિણામ છે.
૧. જુઓ સદર, પ્રસ્તાવ ૩, પ્રકરણ ૩, પૃષ્ઠ ૩૭૬ થી આગળ (ભાષાંતર) ૨. જુઓ સદર ભાષાંતર, પ્રસ્તાવ ૪, પ્રકરણ ૩૬, પૃષ્ઠ ૧૦૯૧-૨. :
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |