Page Text
________________
૪૬૪]
શ્રી આનંદઘન-ચાવીશી નામ પણ પાસ પાષણ જેટલું કામ કરે છે. આ પારસનું રૂપક લઈને આ ગાથાને વિસ્તાર કરવામાં આવ્યું છે, તે પારસનાથને મહિમા બતાવવા માટે છે. આપને મહિમા સારા આધારથી નક્કી થયેલે છે, તે બતાવ્યું. (૩)
ભાવે ભાવનિક્ષેપે મિલતા, ભેદ રહે કિમ જાણે રે? તાને તાન મિલે એ અંતર, એહ લોક ઉષાણ રે. પાસ /
અર્થ—હદયના ભાવપૂર્વક ભાવનિક્ષેપાએ જ્યારે મેળાપ થાય ત્યારે તમે સમજો કે પછી આંતરે કેમ રહી શકે, નભી શકે, ચાલી શકે ? તાનમાં એકસરખા તાનવાળા મળે, પછી આંતરે કે છેટું કેમ ટકી શકે ?–એવી કેમાં પણ કહેવત છે. આપની સાથે તાન મળે પછી અંતર કેવું? (૪)
વિવેચન–ભાવપૂર્વક ભાવનિક્ષેપે આપને મેળાપ થતાં મારી અને આપની વચ્ચે આંતર કેમ રહે? તાનમાં તાન મળે ત્યારે ખરી મજા જામે-કોમાં પણ એવી કહેવત છે. તે મારે આપની સાથે તાન મેળવવું છે. જૈન તત્ત્વજ્ઞાનમાં ચાર નિક્ષેપ છે નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય અને ભાવ. આ ચાર નિક્ષેપો પૈકી ભાવનિક્ષેપાથી આપને ભાવીએ ત્યારે ખરે આંતરિક આનંદ જામે. જેવી રીતે સંગીતકાર ગાયન ગાવા પહેલાં નરઘાં અને હારમોનિયમ સાથે પિતાનો રાગ મેળવી પછી ગાયન શરૂ કરે છે, તે પ્રમાણે મારું તો ભગવાનના તાન સાથે મળે, પછી સૂરની જમાવટ પેઠે મારી એકાગ્રતા થાય, તે ઔર આનંદ આપે. તાન સાથે તાન મેળવવાની કહેવત લોકોમાં જાણીતી છે. તેમ જ ભાવપૂર્વક આપને દયાવવાનું થતાં મારી અને આપની વચ્ચે આંતરે કેમ રહે? હું આપના જે કેમ ન થાઉં ? આંતરા માટે આપણે છઠ્ઠી પદ્મપ્રભુના સ્તવનમાં વિવેચન કરી ગયા છીએ. આ કારણે ભાવથી આપને હું ભાવું છું અને આશા રાખું છું કે મારે અને આપને આંતરો ભાંગી જાય. એટલા માટે હું આપને પ્રણમું છું, તે આપ સ્વીકારશે. (૪)
પરમ સરૂપી પારસરસસું, અનુભવ પ્રતિ લગાઈ રે ! દોષ ટલે હોય દષ્ટિ સુનિર્મળ, અનુપમ એહ ભલાઈ પાસ૫ શબ્દાર્થ–ભાવે = ભાવપૂર્વક, હૃદયમિપૂર્વક. ભાવનિક્ષેપ = ચાર નિક્ષેપો પૈકી ભાવ નિક્ષેપે. મિલતા = એકત્ર થતાં, એક થતાં. ભેદ = તફાવત, જુદાઈ અંતર. રહે = હાય, થાય. કિમ = કેમ. શા માટે કેવી રીતે. જાણો = સમજે, અવગાહ, તાને = એકસરખા, સરખા તાન-સુરવાળા. એ = શું, કેમ. અંતર = આંતર, છેટાપણું, એહ = એવો, એ પ્રમાણે, લેક = જનતામાં, લેકેતિમાં. ઉષાણ = ઉખાણ, કાતિ, કહેવત. (૪)
શબ્દાર્થ–પરમ = ઉત્કૃષ્ટ, સહુથી સરસ. સરૂપી = સ્વરૂપ ધારણ કરનાર, નિજ ગુણના ધારક પારસરસ = લેહને સેનું બનાવે તેવો રસ ધારણ કરનાર, પાર્શ્વનાથ. અનુભવ = જાતઅનુભવ, ભોગવવું તે. પ્રીતિ = પ્રેમ, સ્નેહ, સગાઈ, લગાઈ = લગાવી, માંડી, જોડી. દોષ = પાપ, સંસારમાં રખડાવનાર કર્મ. ટલે દૂર થાય. હોય = થાય. દષ્ટિ = નજર, જેવાની શક્તિ, સુનિમળ = તદ્દન ચેખી, ખૂલે તેવી થાય. અનુપમ = અદ્ભુત, કેઈની સાથે ન સરખાવી શકાય. એહ = તે, એ. ભલાઈ = સારાવાટ, ભલમનસાઈ, (૫)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |