Page Text
________________
૪ર૬]
શ્રી આનંદઘન-વીશી વિવેચન-હવે હતાશ થયેલ રાજમતી નમ્ર થંઈને વાત કરે છે. દરેક તીર્થકર દીક્ષા લેવા પહેલાં જે તેમની પાસે માગવા માટે આવે તેને સંવત્સરી-વરસીદાન આપે છે. તેમનાથે હજ તે રથ પાછો જ વાળ્યો છે. સંવત્સરી દાન દેવાને હજુ વખત છે. પણ તત્કાળમાં તે દેવાના છે તે ઉપર જરા ભાર મૂકીને રાજમતી હજુ પણ બોલે છે. પણ હવે તેની ભાષામાં કડવાશ હતી તેને બદલે નિરાશાને ભાવ છે. તેને ભાવ આ પ્રમાણે છે : આ૫ વરસીદાન આપો છો ત્યારે સર્વ લેક પોતાના મનમાં જે ઈચ્છા હોય તે પ્રમાણે પોષણ લઈ આવે છે, પણ આ સેવકને તેમને મારી ઇચ્છા પ્રમાણે ન મળે તેમાં આપને કાંઈ વાંક નથી, એ તે મારા કર્મને જ વાંક છે. પ્રભુ-તીર્થકર દરરોજ એક લાખ આઠ હજાર સોનામહોર એક વર્ષ સુધી આપે છે અને તે માટે લેકાંતિક દેવે તેમને તીર્થ પ્રવર્તાવવા વિજ્ઞપ્તિ કરે છે. દેવે તે સોનામહોર પૂરી પાડે છે. આખા ગામના સર્વ લેક પોતપોતાની મરજી પ્રમાણે દાન મેળવે અને સંતોષ મેળવે અને હું મારી ઈચ્છા પ્રમાણે આપને હાથ મેળવી ન શકુ એ મારા કર્મને દેષ છે, એમાં મારે આપના ઉપર ગુસ્સે થયું કે માઠું લગાડવું એ નિરર્થક છે; હું એમ જ લખાવી લાવેલ હોઈશ. “પોષને અર્થ આ ગાથામાં પોષણ કરવાને બેસે છે. પોતપોતાની ધારણા પ્રમાણે પોષસંતેષ મેળવીને જાય છે. કોઈને ગાય જોઈએ એને ગાય દાનમાં મળે છે, કોઈને ભેંસ, કોઈને - દાણા, કેઈને મીઠાઈ, એ જેની જેટલી જરૂરિયાત હોય તે ભગવાન પૂરી પાડે છે, પણ મારી ઈચ્છા આપને મેળવવાની છે અને આપ મળતા નથી એ મારા કર્મને દોષ છે, એમાં આપને વાંક નથી. આ વાતમાં પણ એને વાંકું બોલવું હેત તે બોલી શક્ત, પણ નેમનાથને ન મેળવી શકે તેમાં પોતાના કર્મને વાંક કાઢે છે, તે રાજમતી હવે વિચાર કરતી થઈ છે અને કર્મના સિદ્ધાંતનું તત્વજ્ઞાન જાણતી થઈ છે એમ બતાવે છે. (૯)
સખી કહે એ સામળો રે, હું કહું લક્ષણ સેત; મન અણુ લક્ષણ સાચી સખી રે, આપ વિચાર હેત. મન, ૧૦
અથ–મારી બહેનપણીઓ કહેતી હતી, એ (તમે) કાળા છે, ત્યારે હું તેમને કહેતી હતી કે આપ લક્ષણે-આચાર સફેદ છે. પણ હવે મને એમ લાગે છે કે આપને વર્તાવ જોતાં
પાઠાંતર–“સખી’ સ્થાને પ્રતમાં “સષિ” લખેલ છે (બે વાર ). “રે’ પ્રથમ પાદમાં મૂકી દઈ પ્રતમાં પહેલા તથા ત્રીજા પાકને અંતે “વાલા’ વધારે છે. “હું’ સ્થાને પ્રતમાં “હૂ” લખ્યું છે. “કહું' સ્થાને પ્રતમાં “ક' લખેલ છે. “વિચાર” સ્થાને “વિચાર” પાઠ ભીમશી માણેક છાપે છે. (૧૦) | શબ્દાર્થ–સખી = સ્ત્રીસ્ત, મિત્ર, સાથે ફરનારી. કહે = જણાવે, નિવેદન કરે. સામળે = કાળો, જે -' તેવું વર્તન. કહું = જવાબ દઉં, જણાવું. લક્ષણ = વર્તન, વર્તાવું તે. સેતુ = શ્વેત, ધોળા, સારા વતનવાળા. એનો રંગ કાળો છે પણ વતન ધળું છે. ણ = આ, તમારું પાછા ફરવારૂપ આ. લક્ષણ = વર્તનથી, રીતથી. સાચી = સત્ય, ખરેખરી. સખી = બહેનપણી, મિત્ર. આપ = તમે, વિચાર = ધારો, ક. હેત = પ્રેમ કરીને, જરા ક૫, પ્રેમપૂર્વક. (૧૦)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |