________________
૨૭૬]
શ્રી આનંદઘન-ચાવીશી એ વાત તેમના મુખમાં શેભતી નથી. તેઓ તે પિતાના પેટને ભરે છે, એ પિટભરાનું કામ વગેરે કરતાં તેઓને જોઈને મહરાજ તેઓને આ કળિયુગરાજમાં હેરાન કરી રહ્યો હોય એમ જરૂર જણાય છે. (૩)
ટો-નજરે જોતાં ગચ્છના ભેદ બહુ દેખાય. મમત્વે કરી, અને તત્ત્વની વાત કરતાં લાજે પણ નહિ. વચનશૂરાપણું કરે અથવા ગાદિકના મમત્વકાર રાખે અને તત્ત્વની વાત કરે, તે શું જાણીએ છીએ. લાજતા નથી તે માટે કહ્યું છે. યત્ર મમવારો, ને તત્ર શ્રેયણાં વર્તમ ત્તિ વવનાના વાહૂમાત્ર પરમાર્થસૂના રૂારિા એવા ઉદર ભરવાદિકનું પિતાનું કાર્ય કરતા હંતા મહરાજાને પરાભાવ્યા કળિયુગ તે પંચમ કાળના રાજ્યમાં એ બહુ દેખાય વદુ મુદા अप्प समणा इतिवचनात् ज्ञेयम् । (3)
વિવેચન–અને આ સેવાની વાત ઉપરથી ગચ્છના ભેદો ઉપર સ્વાભાવિક રીતે કર્તાશ્રી જાય છે. એને મુદ્દો પણ ભક્તિ-સેવાને જ છે. ગચ્છના ભેદ જતાં હું તપગચ્છીય છું, તમે પાયચંદગ૭વાળા છે, એવા એવા મમત્વ કરે કે પિતાને ગ૭ જ સાચે છે. તેઓ ભગવાનની આજ્ઞા પ્રમાણે સર્વ કરનારા છે, પણ પિતે જ સાચા છે એમ માને છે અને પિતાને ગ૭ એ જ પ્રભુને ગચ્છ છે એમ માની બીજા સવની નિંદા-કૂથલી કરે છે. અને પિતાના ગરછની મહત્તા સ્થાપવા માટે કઈક તોફાન મચાવે છે એવા માણસો તત્ત્વની વાત કરતાં પણ શરમાતા નથી. મમત્વ હોય ત્યાં તત્વ નહિ અને તત્વ હોય ત્યાં મમત્વ નહિ, પણ આ તે જાણે ઝઘડાના કેન્દ્ર હોય તેવા થઈ તત્ત્વની મોટી મોટી વાત કરે, પણ તેવા લાજ વગરના માણસોએ શરમાવું જોઈએ અને ગ૭ના પક્ષકારોએ જાણવું જોઈએ કે એવા ગચ્છવાદીઓના મુખમાં તત્ત્વ શેભત નથી. તેઓ ગચ્છના પક્ષકાર થયા એટલે તત્ત્વ તે તેમનાથી સો માઈલ દૂર નાસે છે. આવા ગચ્છના આગ્રહી માણસે પોતાનું પેટભરાપણું વગેરે કરવાને કારણે, આ કળિકાળમાં મેહરા તેઓને પડે છે એમ સમજવું. તેઓ ગચ્છની ભાંજગડમાં એટલા બધા પડી જાય છે કે બીજી વાતે તેમની નજરે ગૌણ બની જાય છે. પછી બૂમબરાડા પાડીને ક્રોધ કરે કે અભિમાન કરે કે માયા–કપટ કરે, પણ તેઓ સંસારમાં ભટકનાર છે અને જે સેવા-ભક્તિ માટે અગાઉ અનેક વાત કરી તેને માટે તેઓ તદ્દન અયોગ્ય છે.
આનંદઘનજી ગમે તે સંપ્રદાયના હોય, પણ તેમણે આ વાત ઘણી મકકમપણે કરી છે. ગચ્છાચારી અને કચ્છમાં પૂર્ણતા માનનારા વાસ્તવિક રીતે કેવા હોય છે તે આ ગાથાથી સમ- , જવા જેવું છે. ગચ્છના મોરચા ન માંડવા અને ગચ્છની મેટી મોટી વાત ન કરવાને અંગે આ વાત કરી છે. અને જે સેવા-ભક્તિ માટે આગ્રહ કરવામાં આવ્યું છે, તેને માટે આ ગરછના મહમાં પડેલા લાયક રહેતા નથી, એ વાત બરાબર લક્ષ્યમાં લેવા જેવી છે. આ ગ૭મેહ તજવાને ગ્ય ઉપદેશ છે અને આ કળિકાળમાં તે અત્યંત આવશ્યક છે. (૩)