________________
૨૩૬]
શ્રી આનંદઘન-વીશી ઉપગ કે દર્શનને ઉપગ મૂકવાનું પ્રયોજન રહેતું નથી, તે વખતે તેઓ ન ઉપયોગી છે ન અનુપયોગી છે. આ ત્રણે ભાંગાઓ પ્રભુને એકી વખતે લાગે છે, પણ તેને કાળ જુદે છે, તેથી ઉપગી, અનુપયોગી અને ન ઉપયોગી ન અનુપયોગી એ ત્રિભંગીને લઈને આપણને અચંબો ઉત્પન્ન કરનાર થયા તેથી તેઓ આપણુ આદર્શ સ્થાનને ગ્ય છે. (૫).
ઇત્યાદિક બહુ ભંગ ત્રિભંગી, ચમત્કાર ચિત્ત દેતી રે, અચરિભકારી ચિત્ર-વિચિત્રા, “આનંદઘનપદ લેતી રે. શીતળ૦ ૬
અર્થ–ઉપર જણાવેલ વગેરે સર્વ બહુ પ્રકારના ભાગાઓ અને ત્રિભંગીઓ ચિત્તને આશ્ચર્યમાં ગરકાવ કરી દેનારી છે. આ વિચિત્ર પ્રકારની નવાઈઓ આનંદઘનના પદને પ્રાપ્ત કરે છે. (૬)
ટબો–એ રીતે એક ત્રિભંગી સર્વમાં અથવા ઉત્પાદ-વ્યય, ધૃવાત્મક તથા દ્રવ્ય-ગુણપર્યાયરૂપે તથા સત્-૧, અસત્-૨, સદસ-૩, ઈત્યાદિ ઘણી ત્રિભંગી પંડિતજનનાં ચિત્તમાં ચમત્કાર ઉપજાવતી; એ ત્રિભંગી વિચારીને તમારી ત્રિભંગી વિચિત્ર–નાના પ્રકારની આશ્ચર્યકારી ચરિત્ર છે. એ ત્રિભંગી વિચારીએ તે આનંદઘન-પરમાનંદપદને લેતા પામતા છે. એ ત્રિભંગીના અર્થ ગુરુપરંપરાથી જાણવા. એટલે શ્રી શીતલનાથનું સ્તવન સંપૂર્ણ થયું. એવા ત્રિભંગીને ગણે કરી શીતલતા પામ્યા, તે જિન. એવા જિન તેહી જ પરમાત્મા, શ્રી શ્રેયાંસ શ્રેયકારી તે માટે શ્રી શ્રેયાંસ જિનને સ્તવે છે, પ્રમેહ હણ (૬)
વિવેચન – આ સર્વ ત્રિભંગીઓ આપણને નવાઈ પમાડે છે. પ્રભુમાં કરૂણ અને તીણતા અને ઉદાસીનતા છે એ એક વાત થઈ. પછી શક્તિ, વ્યક્તિ, ન શક્તિ અને વ્યક્તિ એ બીજી વાત થઈ. ત્રિભુવનપ્રભુતા સાથે નિર્ચ થતા અને વળી ન ત્રિભુવનપ્રભુતા કે ન નિ થતા એ ત્રીજી વાત થઈ. અને તેઓશ્રી યેગી છે, ભેગી છે અને ન ગી કે ન ભોગી છે, એ ચોથી વાત થઈ. વક્તા છે, અને મૌની છે અને સાથે અવક્તા–અમૌની છે એ પાંચમી વાત થઈ. અને તેઓ ઉપગી છે, અનુપયેગી છે અને વળી ન ઉપયેગી ન અનુપગી છે એ છઠ્ઠી વાત થઈ. એ સર્વ ત્રિભંગીઓ અને અનેક ભાંગાએ, જે સર્વ ઉપર કહેવાઈ ગયા છે તે પ્રથમ નજરે આશ્ચર્ય ઉપજાવનાર છે એ વિચારીને, સાંભળીને, ઘણી નવાઈ લાગે છે મનમાં ચમત્કાર આવે છે કે આવી ત્રિભંગીઓ પ્રભુમાં કેમ સંભવતી હશે ? એને ખુલાસો જ્યારે ચર્ચાએ છીએ અને સમજણવાળા પાસેથી જાણીએ છીએ ત્યારે આપણા મનમાં એ વાતને ખુલાસે સાંભળી આનંદ આવે છે. - પાઠાંતર– ઇત્યાદિક બહુ સંગી” એમ લખાયેલ છે. “બહુ’ સ્થાને “બહૂ' પાઠ છે. તે પછી “બહ કઇ ' શબ્દ મૂક્યો છે. ‘ચિત્ર’ સ્થાને “ચરિત” પાઠ બે પ્રતમાં છે. (૬) ન શબ્દાર્થ –ઇત્યાદિ = એ વગેરે, એ અને એ ઉપરાંતની, અનેક. બહુ = અનેક, ઘણ. ભંગ = ભાંગા
ની. પ્રકારવાળી. ત્રિભંગી = ત્રણ ભાંગાવાળી, ચમત્કાર = આશ્ચર્ય, નવાઈ, ખૂબી. ચિત્ત = મનમાં, ચિત્તમાં. દેતી = આપે છે, દે છે. અચરિજકારી = આશ્ચર્યકારક, નવાઈ ભરેલી. આનંદઘન = આનંદના સમૂહને. પદ = સ્થાન, મેક્ષપદ લેતી = લાવનાર છે. (૬)