________________
શ્રી પદ્મપ્રભુ જિન સ્તવન
આંતર–છટાપણું સંબંધ-આ છઠ્ઠા સ્તવનમાં પ્રભુ અને મારી વચ્ચે પડેલા આંતરાની વાત કરી છે તે કલ્પિત નથી, વાસ્તવિક હકીકત છે. એ આંતરે દૂર કરવાને અહીં ઉપાય વિચારાય છે, અને ચેતનને ખાતરી છે કે વહેલે મેડે તે આંતરે ભાંગશે. એ ઉપાયે કયા છે અને તેને કારગત કરવા તે આ સ્તવનમાં વિચારવામાં આવ્યું છે. આપણે તેને સ્તવનíના શબ્દોમાં જ વિચારીએ. સ્તવન સ્વયં પરિપૂર્ણ છે અને ખૂબ વિચારવા લાયક છે.
સ્તવન (રાગ-મારુ તથા સિંધુઓ; ચાંદલીઆ, સંદેશે કહેજે મારા કંતને—એ દેશી) પદ્મપ્રભ જિન ! તુજ મુજ આંતરું રે, કિમ ભાંજે ભગવંત? કરમ વિપાકે કારણ જોઈને રે, કેઈ કહે મતિમંત. પદ્મપ્રભ૦ ૧.
અર્થ– પદ્મપ્રભુ! હે જિનદેવ ! મારું અને તમારું જે છેટું પડી ગયેલું છે તે છે ભગવંત! કેવી રીતે દૂર થાય? એ આંતરે કેમ ટળે ? કમની પરિપકવતા જોઈને કોઈ પણ ડાહ્યા માણસે એવું–કર્મ વિપાકનું કારણ જાણું એને જવાબ આપે (કમ પાકે ત્યારે તે તેનાં ફળ આપે, આ કર્મના વિપાકમાં તેનું કારણ છે, એમ કોઈ સમજુ બુદ્ધિમાને કહ્યું. એટલે એમાં કમને વિપાક જ છે અને કર્મવિપાકે એ આંતરે ભાંગે એમ તેણે જણાવ્યું) (૧) ' બો–આ સ્તવનને અર્થ કરતાં જ્ઞાનવિમળસૂરિ કહે છે (અર્વાચીન ગુજરાતીમાં) – એવા શ્રી પરમાત્મા શ્રી સુમતિનાથ આપણે બહિરાત્મપણું ટાળી અંતરાત્મા આત્મામાં વસે તે વારે પરમાત્મા થઈએ. શ્રી વીતરાગ પરમાત્મા અને સંસારી બહિરાત્મા તેની વચ્ચે અંતર છે તે કહે છે. છઠ્ઠા હે શ્રી પદ્મપ્રભુ જિન! એવું જે આંતરું તારી અને મારી વચ્ચે છે, તમે
' પાઠાંતર– પદ્મ'ને સ્થાને એક પ્રતમાં ‘પદમ” શબ્દ છે. “ ભગવંત’ને સ્થાને એક પ્રતમાં “અરિહંત ” શબ્દ છે. * જોઈને રે’ સ્થાને જોઈને રે’ એવો પાઠ એક પ્રતમાં છે. “મતિમંત” ને સ્થાને એક પ્રતમાં
મતિવંત પાઠ છે. (૧) ન શબ્દાર્થ–પદ્મપ્રભ = છઠ્ઠા તીર્થકર, છઠ્ઠા ભગવાન; તુજમુજ = તારું-મારું, તમારું અને મારું. આંતરંગ
અંતર, છેટાપણું, ફેર. કિમ = કેમ, કઈ રીતે ? ભાંજે = ભાંગે, મટે, એનો છેડે આવે. ભગવંત = ભગવાન, નસીબદાર, સવને નમન યોગ્ય, કર્મવિપાકે = કમને પરિપાક, કર્મનું પાકવું તે, કર્મનું ફળ. જોઈને = જાણીને, જ્ઞાન વડે સમજીને. મતિમંત = બુદ્ધિમાન, હશિયાર, જેણે કર્મનાં ફળ જાય છે તે. (૧)