________________
૪: શ્રી અભિનંદન જિન સ્તવન
[૩૦ માર્ગદર્શનની સામે તેર કાઠિયા બતાવવામાં આવ્યા છે. તે પણ દર્શનની આડા આવી રસ્તે સાંપડવા દે નહિ, અને માર્ગે ચઢવા દે નહિ. આ ઘાતી ડુંગર જેવું કાર્ય કરનારા તેર કાઠિયાનું સામાન્ય સ્વરૂપ જોઈ લઈએ?
(૧) આળસ કાઠિયે ધર્મ કરતાં આળસ થાય, પછી વાત એમ થાય. (૨) મેહ કાઠિયે : સ્ત્રી, પુત્ર, છોકરાં હૈયાંમાં લપટાઈ જવું તે. (૩) અવર્ણવાદ કાઠિયે ધર્મની નિંદા કરે, વાંકુ બોલે તે. (૪) દંભ કાઠિયે ધમ હવાનો દેખાવ કરે, મુખમેં રામ બગલમેં છૂરી. (૫) કોધ કાઠિયે ધર્મની વાત કરે ત્યાં પિતે ધમધમી ઊઠે, રિસાઈ જાય. (૬) પ્રમાદ કાઠિયે : વ્યસનમાં પડી જાય, ચકચૂર બની જાય. (૭) કૃપણ કાઠિયે ફંડફાળા ભરવા પડશે એવી ચિંતાનું ઘર બને. (૮) ભય કાઠિયે : નરકાદિકની વાત સાંભળવી પડશે, એ ચિંતાથી સાંભળવું જ બંધ કરે. (૯) શેક કાઠિયે : સગાના ઘરના કે કેઈન મરણનો પ્રસંગ થાય એટલે ખરખરાનું કારણ. (૧૦) અજ્ઞાન કાઠિઃ ધર્મઅધર્મને મર્મ ન જાણે, અજાણપણે રખડે. (૧૧) વિકથા કાઠિયે લેકકથા, રાજકથા, ગામગપાટા આડે ફુરસદ ન મળે. (૧૨) કુતૂહળ કાઠિયે : નાટક, સિનેમા, સરકસ જોવામાં રસ લે. (૧૩) વિષય કાઠિઃ ઇંદ્રિયના ભેગ, ખાવા-પીવામાં, સ્ત્રીસેવનમાં પડી જાય:
આ તેર કાઠિયાનું સ્વરૂપ વિચારતાં એ પૌગલિક આનંદ અને પરભાવમાં રમણતા બતાવે છે. એ પ્રત્યેક કાઠિયા એવા છે કે એ ધર્મને નજીક આવવા ન દે. આવા કાઠિયા પણ ઘાતી ડુંગરનું કામ કરે છે અને વિશુદ્ધ દર્શનની ઝાંખી થવાના માર્ગની આડે આવે છે.
અહીં સેંગૂની વાત બરાબર લક્ષ્યમાં લેવા યોગ્ય છે. ઘણુંખરું તે પ્રાણીને સાચા દર્શનની ખેવના જ હોતી નથી, કારણ કે એ દર્શનની આડા ઘાતી ડુંગરે ઘણું પડયા છે. અને બહારનાં અને અંદરનાં આવરણની દરકાર કર્યા વગર ધૃષ્ટતા કરીને રસ્તે ચઢવા પ્રયત્ન કરું છું તે કોઈ રસ્તો દેખાડનાર મળતું નથી. (૪)
દરિસણ દરિસણ રટતો જે ફિરું, તો રોઝ સમાન;
જેહને પિપાસા હો અમૃતપાનની, કિમ ભાંજે વિષમાન. અભિનંદન. ૫ પાઠાંતર—દરિસણ – દરસણ, દરશણ, ફિરું – ફરું. તે – તે. રણરોઝ – રાત્રિ રોજ, ભાંજે- ભાજે. વિષપાન – વિસપાન. (૫)
- શબ્દાર્થ-–દરિસણ = દર્શન, આત્મદર્શન, શુદ્ધ માગ. રટત : આરહેતો, (ગળામાંથી ખેંચીને અવાજ કાઢવો તે, વારંવાર બોલ બોલ કરવું તે). ફિરું = ફરું, આમતેમ ચાલું, ગતિ કરું. રણ = જંગલ, જંગલી. રેઝ = જંગલમાં રહેનાર ઘોડાના આકારનું પ્રાણી, અક્કલ વગરનું, ઉપયોગ વગરનું રખડું જનાવર, સમાન = જે, જેની સાથે સરખાવી શકાય તે (હુ). જેહને = જેને. પિપાસા = તરસ, પાણી પીવાની તીર અમૃતપાનની = ઠંડા સુંદર પીણાની. કિમ = કેમ, કઈ રીતે ભાંજે = ભાંગે, છીપે, તૃપ્ત થાય. વિષપાન = કહવાટનું પીણું, ઝેરનું પીણું. (૫) ૧૮