________________
વિજ્ઞાન લેશ્યાને હવે “ઓરા' તરીકે ઓળખવા લાગ્યું છે. આપણે ત્યાં તેના માટે આભામંડળ શબ્દ વપરાવા લાગ્યો છે. આપણું ચિત્ત જો સ્થિર અને શાંત હોય તો તે પણ એક કૅમેરાનું કામ આપશે જ અને તે માણસના ભાવજગતને વર્તી જશે, ભાવછાયાના રંગોને પકડી શકશે.
જૈન ધર્મનો વેશ્યા વિચાર ખૂબ વૈજ્ઞાનિક છે. તેનાથી મનુષ્યના ભાવજગતમાં વિવિધ સ્તરોનો વિચાર કરવામાં આવ્યો છે. આ વાત કેવળ જાણીને બેસી રહેવાનું નથી. અન્યના ભાવજગતને જાણીને તેની સાથેના આપણા વ્યવહારને યથાયોગ્ય રીતે ગોઠવી લેવાય તે તેનો ફાયદો છે જ. પણ તેથીય વિશેષ તો એ છે કે આપણે આપણા ભાવજગતને ઓળખી લઈએ. જો આપણે અશુભ લેશ્યામાં રમતા હોઈએ તો ધર્મધ્યાન આદિની સહાય લઈને શુભ લેગ્યામાં આવી જઈએ. સાધક જ્યારે છએ વેશ્યાઓને પાર કરી જાય છે ત્યારે તે વીતરાગ બની જાય છે અને કૃતકૃત્ય થઈ જાય છે. જૈન ધર્મની રીતે કહીએ તો તેના જ્ઞાનની આડેનાં બધાં આવરણો દૂર થતાં તે કેવળજ્ઞાનને પ્રાપ્ત કરે છે. પતંજલિની ભાષામાં કહીએ તો જીવનઊર્જા-પ્રાણશકિત આજ્ઞાચક્રને પણ ભેદી આગળ વધીને સહસ્ત્રાર ચક્રમાં જે મસ્તકની ચોટીમાં રહેલું છે ત્યાં સ્થિર થઈ જાય છે અને આત્મા પરમ દેવતનો સ્વામી બની જાય છે.
અંતમાં એટલું કહેવાનું કે આ વેશ્યાઓની પાર જવા માટે પુરુષાર્થની પ્રબળતા જોઈએ. તે કર્મને આધીન નથી. અહીં જે પુરુષાર્થ કરવાનો છે તે ધર્મનો પુરુષાર્થ કરવાનો છે અને તેમાંય ધ્યાન જેવો કોઈ પ્રબળ પુરુષાર્થ નથી.
જૈન ધર્મનું હાર્દ ,
૮૭
