Page Text
________________
સમ્યગદર્શન, સમ્યકજ્ઞાન અને સમ્યકચારિત્ર જૈન ધર્મનો મોક્ષમાર્ગ છે. મોક્ષ એટલે બંધનમાંથી મુકિત. કોના બંધનમાંથી? જીવ કર્મનાં બંધનોથી જકડાયેલો છે. લાખો-કરોડો જન્મનાં કર્મે જીવને બંધનમાં રાખ્યો છે. ચાર કર્મ છૂટે ત્યાં દશ નવાં ઊભાં થઈ જાય. આમ ને આમ જીવનો સંસાર વધતો જ જાય છે. મોક્ષમાર્ગ એટલે સકલ કર્મોનો સંહાર કરવાનો માર્ગ. જીવને કર્મનાં બંધનોથી મુકત થવાનો માર્ગ. જૈન ધર્મે કર્મક્ષયને તેનું લક્ષ્ય બનાવ્યું છે કારણ કે કર્મ જ જીવને તેના સ્વરૂપમાં આવવા નથી દેતાં. તેથી જૈન ધર્મે આત્માની ઉત્કૃષ્ટ અવસ્થા માટે મોક્ષ શબ્દ પસંદ કર્યો છે. જૈન ધર્મે નિર્વાણ કે બ્રાહ્મી સ્થિતિની વાત કરી નથી પણ મોક્ષની વાત કરીને તેના તસ્વનિરૂપણને સુસ્પષ્ટ કર્યું અને તે જ તેના સિદ્ધાંતને આનુષંગિક બની રહે છે.
મોક્ષ એટલે સર્વ બંધનોમાંથી મુકત જીવાત્માની પરમાત્મ અવસ્થા. તે . અવસ્થામાં આત્મા પોતાની અનંત સંપદાઓમાં સ્થિત થઈ જાય છે. ત્યાર પછી તેને કયારેય પાછા પડવું પડતું નથી. જો આટલો પુરુષાર્થ કર્યા પછી પાછા પડવાની શક્યતા હોય તો તેને મોક્ષ પણ ન કહેવાય. જૈન ધર્મના મતે આત્માને કશુંય બહારથી મેળવવાનું નથી. જે છે તે બધું તેની અંદર છે પણ તે કર્મથી આવૃત્ત છે - ઢંકાયેલું છે. બંધનો તૂટે કે આવરણો ખસે એટલે જીવાત્મા તેના સાચા સ્વરૂપમાં આવી જાય છે. વાસ્તવિકતામાં આપણે આપણી સંપદા જ ભોગવવાની છે. તેથી તો નિશ્ચયનય કહે છે કે આત્મા એ જ દર્શન છે, જ્ઞાન છે અને ચારિત્ર છે. વાત સાચી છે પણ આપણે તે સિદ્ધ કરવાની છે. આ વાત સિદ્ધ થાય છે સમ્યગદર્શન, સમ્યક જ્ઞાન અને સમ્યક ચારિત્રથી. મોક્ષમાર્ગનાં આ ત્રણ સોપાન છે તેમાંથી એક પણ ચૂકીએ તો મોક્ષ દૂર રહી જાય. દર્શનથી જ્ઞાન, જ્ઞાનથી ચારિત્ર અને ચારિત્રથી મોક્ષ. મોક્ષ ચારિત્રની નિષ્પત્તિ છે. આવો મોક્ષ પ્રત્યેક જીવની સંભાવના છે અને અંતિમ ઉપલબ્ધિ છે.
જૈન ધર્મનું હાર્દ
| SR No. | 005714 |
| Book Title | Jain Dharmnu Hard |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrahas Trivedi |
| Publisher | Gurjar Agency |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 130 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |