Page Text
________________
જોવું. જોવા માટે જાગવું પડે અને આંખ ઉઘાડવી પડે. જેને આપણે જિંદગી કહીએ છીએ તે વાસ્તવિકતામાં સૂતેલી છે કારણ કે આપણે મોહનિદ્રામાં પડેલા છીએ. જ્યારે આપણે તેમાંથી જાગીશું ત્યારે લાગશે કે આપણી જિંદગી એક સ્વપ્નથી અને તેમાંય એક દુઃસ્વપ્નથી કંઈ વિશેષ ન હતી. જૈન ધર્મે સૌપ્રથમ આ ગાઢ મોહનિદ્રામાંથી જાગવાની વાત કરી છે. જાગીને જોઈશું તો જ આપણને સંસારના વિષયો અને વસ્તુઓ તેના યથાર્થ સ્વરૂપે દેખાશે. સંસાર એટલે જડ અને ચેતનના તાણા-વાણા. જીવ અને જગતનું જે સ્વરૂપ છે તે સ્વરુપે તેને જોવું એટલે સમ્યગદર્શન. તેના વાસ્તવિક સ્વરૂપ કરતાં ભિન્ન સ્વરૂપે તે દેખાય તો મિથ્યા દર્શન કે દર્શનાભાસ.
જૈન ધર્મમાં દર્શન, શ્રદ્ધાના પર્યાય તરીકે વપરાય છે તે સકારણ છે. કોઈ વિષય કે વસ્તુ વિશે વાંચીને કે સાંભળીને આપણે જે કંઈ મેળવીએ છીએ તે કેવળ કોરી માહિતી બની રહે છે. એકઠી કરેલી કે વ્યવસ્થિત ગોઠવેલી માહિતી શાસ્ત્ર બની જાય છે. શાસ્ત્રનું જ્ઞાન મહત્ત્વનું છે પણ તે ગોદે લીધેલા જ્ઞાન જેવું છે. પણ જેવા તમે વિષયને જાતે જુઓ છો કે તુરત જ તમને તેના સ્વરૂપની ખાતરી થઈ જાય છે. ત્યાર પછી તમે જે વિચારો છો, બોલો છો તે શ્રદ્ધાના ઘરનું હોય છે. આમ દર્શન પોતાની મૂડીના વેપાર જેવું છે જ્યારે જ્ઞાન ઉધાર લાવેલી મૂડીના વેપાર જેવું છે. પારકી મૂડીના વેપારમાં હંમેશાં જોખમ રહેલું છે. લેણદાર જો પોતાની મૂડી પાછી માંગી લે તો વેપાર ઠપ થઈ જાય. દર્શન એ પોતાની મૂડી છે જેને કોઈ પાછી લઈ લે તેવો સંભવ નથી.
બીજી રીતે વિચારીએ તો દર્શન અનુભૂતિની નીપજ છે. હિમાલય વિશે ગમે તેટલું વાંચીએ તો પણ આપણે અધૂરા રહેવાના. વળી કંઈ જુદી જ વાત તેના વિશે વાંચવામાં આવે તો મૂંઝવણમાં મુકાઈ જવાના. પણ એક વખત જાતે જ હિમાલયનું દર્શન થઈ ગયું પછી તેના ઉપર પાકી શ્રદ્ધા થઈ જાય છે. દર્શનમાં અનુભૂતિ છે. તેથી શ્રદ્ધા તેની અંતર્ગત રહેલી છે. જ્ઞાન વિશે ખાતરીપૂર્વક ન કહેવાય, પણ દર્શન થઈ ગયા પછી બીજા કોઈ પુરાવાની જરૂર રહેતી નથી.
આમ તો દર્શન આપણા માટે કંઈ નવું નથી પણ જૈન ધર્મમાં જે જૈન ધર્મનું હાર્દ
૪
જે.ધ.હા.-૪
| SR No. | 005714 |
| Book Title | Jain Dharmnu Hard |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrahas Trivedi |
| Publisher | Gurjar Agency |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 130 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |