________________
[ ર૦૬ ] મહાદેવીએ ન લાગે અથવા રોગને લીધે સવતા પરની ગંધ અસહ્ય થઈ પડે ત્યારે કઈ કઈ વાર કુંટુબીઓ કે સગા સ્નેહીઓ આવા દર્દીઓને ગામબહાર ફેંકી આવતા. વાસવદત્તાને મૃત્યુના મુખમાં પડતી, એક ઉપગુપ્ત નામના ભિક્ષુએ બચાવી લીધેલી. દુધાને કેણ બચાવે ?
વાસવદત્તા એક દિવસે યોવનમ મત્ત બની હતી. ઉપણુપ્ત પણ નવયુવાન હતે. અભિસાર માટે નીકળેલી વાસવદત્તાએ રાત્રીના ગાઢ અંધકારમાં, માત્ર આછા દીપકના પ્રકાશમાં સંન્યાસીને ધરતી ઉપરસૂતેલે નીહાળ્યા ત્યારે એના રૂ૫-લાવણ્યને મદ ઓગળી ગયે. સંન્યાસીની સૌમ્ય કાંતિ અને ક્ષમાસુંદર ચક્ષુએ એને વિવશ બનાવી દીધી. વાસવદત્તાએ લજજાથી માથું ઝૂકાવીને કહેલું કેઃ “તપસ્વી! આ કઠણ ધરતી આપની શય્યાને યોગ્ય નથી-મારે ત્યાં પધારે.” પરંતુ સંન્યાસીએ એ વિનતિનો અસ્વીકાર કરેલે, માત્ર એટલું કહેલું કે “આજે તે જ્યાં જતા હે ત્યાં જાવ! મારે સમય આવશે ત્યારે હું પોતે તમારી પાસે આવીશ.” વાસવદત્તા તે નિરાશ બની ચાલી નીકળી અને લાંબે વખતે એ વાત ભૂલાઈ પણ ગઈ. એ પછી જ્યારે શીતળાની મડામારો ફાટી નીકળી અને સગા-સંબંધીઓ પણ રેગીને રઝળતા મૂકી, પ્રાણના ભયે નાસી છૂટવા લાગ્યા અને વાસવદત્તા મથુરાના ગઢ બહાર ઊંડી ગંધાતી ખાઇમાં પડી સડતી હતી તે વખતે તપસ્વીએ એનું માથું મેળામાં લઈ, ચંદનને આખા શરીરે લેપ કરો; મરતી અચાવી લીધી હતો.
