________________
સિદ્ધિ અને સાધના
( ૧ ) શ્રી જિનરાજદાસ લગભગ પચાવનમું વર્ષ પસાર કરી રહ્યા હતા. મેટો પુત્ર રીતે કમાતો થયો હત-પિતાના ટેકાની હવે એને જરૂર નહતી. પુત્રી પણ હવે માતા બની ચૂકી હતી અને સાસરામાં સુખી હતી. જે બે ટપકને નજરમાં રાખીને જિનરાજદાસ પિતાના જીવનને ધપાવી રહ્યા હતા તે ટપકાં તે ક્યારનોયે કયાંના
ક્યાં ચાલ્યાં ગયાં હતાં એમ હવે એમને પિતાને જ દેખાવા લાગ્યું. નાનપણ ભણતરમાં અને પરીક્ષાઓમાં વીતાવ્યું, એ પછી પેસે અને પ્રતિષ્ઠા કમાવામાં તથા કૌટુમ્બિક ઉપાધિઓમાં બાકીનું જીવન . ગયું. આજે જ્યારે એમણે ગત જીવનને તાળો મેળવવા માંડ્યો ત્યારે બધું શુન્યમાં પરિણમ્યું હોય એમ લાગ્યું. જે જ્ઞાનનું અભિમાન હતું તે વસ્તુતઃ અજ્ઞાન હતું અને જે સ્ત્રીને અવલંબન ગમ્યું હતું તે બંધનરૂપ હતી તેમ જે દ્રવ્ય તથા પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત કર્યા હતાં તે બધું ખરું જોતાં અહંકારનું જ રૂપાંતર હતું એમ હવે એમને ક્રમે ક્રમે કળાવા લાગ્યું. આજ લગી સંસાર ઘર જેવો લાગે, હવે એ જ ઘર પરદેશ જેવું દૂર અને પરાયું લાગવા માંડયું. સ્નેહ અને સગપણના સંબંધો પણ મૃગજળ જેવા મિથા પ્રતીત થવા લાગ્યા. જાણે કે મૂળ ઘર બહુ દૂર રહી ગયું હોય અને હજી ઘણી લાંબી તેમજ વિકટ મુસાફરી પૂરી કરવાની હોય એવી ફિકર ઉપજી. જે " વસ્તુ પ્રત્યે એક વાર અસાધારણ અનુરાગ હત-અમાપ મમતા ‘હતી તે જ વસ્તુઓ ઉપર સૂગ આવવા લાગી. પહેલાં તો ૫ વર્ષનું
