________________
બૃહત્ ક્ષેત્ર સમાસ
વિવેચન—મેરુ પર્વતની એક બાજુ જે વૃદ્ધિ–હાની છે, મેરુ પર્વતના ઉપરથી નીચે આવતા બન્ને બાજુની વૃદ્ધિ અને બન્ને બાજુની હાની જાણવી. એટલે મેરુ પર્વતમાં યાજને યાજને જતાં એક બાજુ હાની અને નીચે આવતાં એક બાજુ વૃદ્ધિ થાય છે. આને બેથી
તેને બેથી ગુણતાં નીચેથી ઉપર જતાં
૧૨૨ યાજન ઉપર
૩૯૦
ગુણતાં × ૨=૨ આવ્યા. આના અંશ રાશિના છેદ કરતાં
૨૨
છાયા—યો યંત્ર તુ વિસ્તારઃ નિરતું શોષય મૂઝાત્ ।
विस्तारो यच्छेशंस छेदगुणितस्तूत्सेधः || ३११ ॥
૧
૨ ૧
=
૨૨
૧૧
આવ્યા. એટલે દર યેાજને મેરુ પર્વતની ઉપર જતાં ૧૧૧ યોજન બન્ને બાજુની હાની અને ઉપરથી નીચે આવતાં દર ચૈાજને ૧/૧૧ ચાજન બન્ને બાજુ વૃદ્ધિ જાણવી.
Jain Education International
।૧
For Personal & Private Use Only
યાજન
એક બાજુ તથા બે બાજુ વૃદ્ધિ-ાની ૩૧૦
હવે ઉંચાઇ જાણવાની રીત કહે છે. जो जत्थ उ वित्थारो, गिरिस्स तं सोहियाहि मूलिल्ला । वित्थारा जं सेसं, सो छेयगुणो उ उस्सेहो ॥ ३११॥
ગાથા ૩૦૯ મુજબ
એક બાજુની વૃદ્ધિ હાની.
ગાથા ૩૧૦ મુજબ બન્ને બાજુની વૃદ્ધિ હાની.
અ—પર્વતનેા યાંના જે વિસ્તાર હેાય ત્યાંને તે વિસ્તાર મૂલ વિસ્તારમાંથી બાદ કરવા. જે બાકી રહે તેને છેદથી ગુણુવા. જે આવે તે ત્યાંની ઉંચાઇ જાણવી.
www.jainelibrary.org
