________________
અને તેના રહસ્યો
૪૭ થઈ. પ્રથમ વલયમાં નવપદની સ્થાપના કરેલી છે. પ્રથમ વલયની પરિધિ પર વર્તુળાકારે ૧૬ સ્વરોની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. ઋ, 8, ૯, લૂ આ ચાર સ્વરોને મંત્રશાસ્ત્ર સ્વીકારે છે. આ ઉપરાંત ગુજરાતી ભાષાના ૧૨ સ્વરો (અ, આ, ઈ... વગેરે) મળી કુલ-૧૬ સ્વરો થાય છે. આ સોળ સ્વરો સોળ વિદ્યાદેવીઓના મંત્રબીજ છે.
વલચ-૧ - નવપદજી સિદ્ધાદયો દિક્ષુ વિદિક્ષુ સમ્યગુ, દગજ્ઞાન ચારિત્ર તપઃ પદાનિ . સાદ્યન્ત બીજાનિ જયન્તિ યંત્ર, શ્રી સિદ્ધચક્ર તદહં નમામિ તેરા શબ્દાર્થ : સિદ્ધાદયો = સિદ્ધ + આદયો = સિદ્ધ વગેરે
દિક્ષ = ચારે દિશામાં | વિદિશુ = વિદિશાઓમાં સાઘન્ત = સાદિ+અંત = પહેલેથી છેલ્લે સુધીના બીજાનિ = બીજ પદો યત્ર = જેમાં છે. (તેવા સિદ્ધચક્રને હું નમસ્કાર કરું છું.)
ગાથાર્થ ચારેય દિશામાં અને (ચારેય) વિદિશાઓમાં અનુક્રમે સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સાધુ તેમજ દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર અને તપ આમ પહેલેથી છેલ્લે સુધીના બીજ પદો જ્યાં જય પામે છે, તે શ્રી સિદ્ધચક્રજીને હું નમસ્કાર કરું છું.
ભાવાર્થ : પ્રથમ વલયની મધ્યપીઠમાં અહિં મંત્ર વડે અરિહંતની સ્થાપના થઈ. ચાર દિશામાં અને ચાર વિદિશામાં મળીને સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સાધુ, દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર અને તપ મળીને આઠ પદ તથા કેન્દ્રમાં અરિહંત સાથે કુલ નવપદની સ્થાપના થઈ. આ નવપદના મુખ્ય ત્રણ વિભાગ દેવ,
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
