________________
૮૦
શ્રી સિદ્ધચક્ર આરાધના વલય-૧૨ : કલશાને નવગ્રહો કળશના મૂળમાં, નીચેના ભાગમાં રહેલી નવ દેરીઓમાં નવા ગ્રહોની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. નવસ્મરણમાં બોલાતી મોટી શાંતિ (બૃહદ્ શાંતિ) માં નવગ્રહના નામ નીચે પ્રમાણે આવે છે.
3ૐ પ્રહાશ્ચંદ્ર સૂર્યાગારક બુધ-બૃહસ્પતિ-શુક્ર-શનૈશ્ચર-રાહુ-કેતુસહિતાઃ આ ગાથામાં નવ ગ્રહોનો ક્રમ છે. ચંદ્ર, સૂર્ય, મંગળ (અંગારક), બુધ, ગુરૂ, શુક્ર, શનિ, રાહુ અને કેતુ.
પ્રાચીન જૈન શાસ્ત્રોમાં ચંદ્ર કરતા સૂર્યનો ઉલ્લેખ પહેલો આવે છે. કારણ કે સમભૂતલા ભૂમિથી ૭૯૦ યોજને તારા, ૮૦૦ યોજને સૂર્ય, ૮૮૦ યોજને ચંદ્ર, ૮૮૪ યોજને નક્ષત્ર અને ૯૦) યોજને ગ્રહો હોય છે. અહીં ચંદ્રનો ઉલ્લેખ પ્રથમ કર્યો છે. હવે નવ ગ્રહો વિશે સંક્ષેપમાં વિચારીએ. (૧) સૂર્યઃ ૐ સૂર્યાય નમઃ
સૂર્યનો લાલ વર્ણ છે અને પૂર્વદિશાનો અધિપતિ છે. સૂર્યનો પ્રભાવ હૃદય ઉપર ઘણો છે. ચંદ્ર : ૐ સોમાય નમઃ વાયવ્ય દિશાનો અધિપતિ છે. શ્વેત વર્ણ છે. ચંદ્રનો વિશેષ
પ્રભાવ મન ઉપર છે. (૩) મંગળ ઃ ૐ ભોમાય નમઃ
દક્ષિણ દિશાનો અધિપતિ છે. મંગળનો પ્રભાવ શરીર ઉપર
(૨)
ચંટ, ,
(૪) બુધ : ૐ બુધાય નમઃ
ઉત્તર દિશાનો અધિપતિ છે. બુદ્ધિ ઉપર તેનો પ્રભાવ છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
