________________
૨૫૬
તાખ્યાન.
પણ સામાન્ય બુદ્ધિ થતી હાવાથી સામાન્યની ઉપર પણ સામાન્ય કેમ ન માનવુ જોઇએ? અનવસ્થા દોષ તા ખીજ અંકુરની માક કારણસામગ્રીની સદભાવદશામાં અન્યથા સિદ્ધ જેવા સમજવા, કેમકે કારસામગ્રી જો સ"પૂર્ણ ડાય તે તે પેાતાનુ કાર્ય અવશ્ય કરે એમાં બીજાની વાટ જોવાનુ કઇ પણ પ્રયોજન છેજ નહિ.
વળી સામાન્યને પણ વિશેષરૂપ માનવું પડશે. આ ગેાત્વ ઘટત્વથી જુદું છે, એવા પ્રકારની એક બીજાથી વ્યાવૃત્તિ કરાવવાવાળી વિશેષ બુદ્ધિને લઈને સત્તા સામાન્ય પણ ગાત્ર સામાન્ય વિગેરેથી ભિન્ન કહેતાં વિશેષ છે. નિત્ય દ્રવ્યની ઉપર માનેલા વિશેષ પદાર્થની માફક આથી એ સિદ્ધ થયું કે સામાન્યને વિશેષ રૂપ અને વિશેષને સામાન્ય રૂપ બનવાથી આ સામાન્ય જ છે, વિશેષ નથી તથા 1 વિશેષજ છે, સામાન્ય નથી એવા પ્રકારના નિયમ જે આંધવામાં આવેલ છે તે પણ રહેશે નહિ. સત્તાના સબન્ધથી વસ્તુમાં સત્ત્વ માનવામાં પ્રશ્નના અવકાસજ કર્યાં છે.
પ્ર૦ સત્તાના સબન્ધથી વસ્તુમાં જે સત્ત્વ માનવામાં આવે છે તે શુ' વસ્તુની અન્દર સ્વરૂપથી સત્ત્વ નહી હાવા છતાં પણ સત્તાના સબન્ધથી વસ્તુમાં સત્ત્વ માને છે, અથવા સ્વરૂપથી સત્ પદા'માં પણ સત્તાના સબન્ધ થવાથી સત્ત્વ માનેા છે.
ઉ॰ પ્રથમ પક્ષ માનવામાં તે સ્વરૂપથી અસત્ પદામાં પણ સત્તાને સહઅન્ય થવાથી જેમ સત્ત્વ માનવામાં આવે છે તેમજ આકાશપુષ્પ, શશશૃંગ વિગેરેમાં પણ
