________________
૪૯૧
ઉ. દૃન અને નાનમાં ફેર એ છે કે જ્ઞાન સાકાર છે. દર્શન નિરાકાર છે. દર્શનમાં પદાના ખાધ થતા નથી. ખાધ થવા માંડે છે ત્યારે તેને જ્ઞાન કહેવાય છે. જે સમયે આત્માના ઉપયોગ કાઈ પદાર્થ ને જાણવાની તૈયારી કરે છે ત્યારે દશ ન હેાય છે. તે પછી જે કાંઈ ગ્રહણ થાય છે તે જ્ઞાન છે. કાનમાં શબ્દ આવતાં ઉપયાગ ત્યાં ગયા અને શબ્દ જાણ્યા નથી ત્યાં સુધી દર્શન છે. જ્યારે જાણી લીધુ કે શબ્દ છે. ત્યારે જ્ઞાન કહેવાય છે. જ્ઞાન એટલે જાણવું અને દર્શન એટલે સહવુ માનવું. જગતમાં જે પદાર્થા છે તે બધા જ્ઞાનથી જાણી શકાય છે અને દર્શનથી જીવને વિશ્વાસ આવે છે.
૧૫૮૭ પ્ર. જ્ઞાન થયું અને દર્શન ન હેાય તા ન ચાલે ?
ઉ. જ્ઞાન હોય ત્યાં દર્શન હોય જ અને દૃન હેાય ત્યાં જ્ઞાન પણ હોય. એ એ બાબત એકખીજા સાથે જોડાયેલી જ રહે છે. જ્ઞાન નહીં, તા દર્શન નહિ અને દન નહીં. તા જ્ઞાન નહિ જ. ૧૫૮૮ પ્ર. આજે ઘણા લેા જૈન આગમા વાંચે છે, અભ્યાસ કરે છે તા
શું તેને જ્ઞાન ન કહેવાય ?
ઉ. જો તેના મનમાં એમ જ હાય કે, કાણુ જાણે છે કે, આ વાત. બરાબર છે? સ્વર્ગ આદિ તેમજ જીવ આદિ છે તેનું શું પ્રમાણુ અર્થાત્ એ માણસ ભણ્યા છે પરંતુ શ્રદ્ધા નથી. અગર તે। દર્શીન નથી એટલે દર્શન વિના જ્ઞાન તે જ્ઞાન નહિં, પરંતુ અજ્ઞાન વધારનાર તે બાબત થઈ પડે છે. પહેલું જ્ઞાન કે પહેલું દર્શીન ?
૧૫૮૯ પ્ર.
ઉ. બન્ને સાથે છે. એકખીજા વિના રહી શકે જ નહિ, જ્ઞાન દર્શનના કાંઈ કટકા થઈ જુદા પડી શકે એમ નથી. એ આત્માના ગુણા છે. રૂપિયાના એ અર્ધા તે જ રીતે આઠ આના દર્શન અને આઠ
જ્યાં પરમ-રૂપવિત યુવક મરણ બાદ પેાતાના એ મૃત (ત્યક્ત) : શરીરમાં જ કૃષિરૂપે ઉત્પન્ન થાય છે એવા આ સંસારને ફિટકાર હાય !
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
