________________
૮૩૦
એશિયાની ભૂમિકા સાથે ભારતીય અસ્મિતા ભાગ-૨ પ્રયોગો નિષ્ફળ ગયા પણ તેની ખાતે વિજય મેળવ્યું અને પર મિટર-૧૮૦ ફીટ ઊંચો છે, અને છ ખૂણિયા ભય - તે કશેફઉસ સહતનેહ પર્શિયા ઈરાનની ચહાના પિતા કહેવાયો. તળિયાને આવરે છે. હાલ બહીજાનમાં ૧૨૦૦૦ ટન ચહાની વાર્ષિક પેદાશ છે.
અઝરબજાના પર્વત અને દક્ષિણમાં કરમનઅને ૬૫ ઉપરાંત ચહાના કારખાનાં છે. ચહાના બગીચાઓમાં સ્ત્રીઓ કામ કરે છે. આ બગીચા લહી જાનથી પૂર્વમાં
શાહના મેદાને વચ્ચે આવેલો કુદીસ્તાનને પ્રદેશ બહાદુ
રોનો, વિચિત્ર રિવાજો અને વિચિત્ર પિશાકોને પ્રદેશ છે. મઝરદાન અને પશ્ચિમમાં ગુઈલાનમાં વિસ્તરતા જાય છે.
આ પ્રદેશનું પાટનગર સનંદજ છે અને તે કાષ્ઠકલા અને પારસી ધર્મના સ્થાપક ઝરથુસ્ત્રનું જન્મસ્થાન ઈરાનના
કુદશ ધાબળા માટે વખણાય છે. અગ્નિ પર ચાલનારા એક સૌથી પ્રાચીન સાંસ્કૃતિક ઇલાકા અઝરબેજાંમાં આવેલું
અને કાચ ખાનારા ફકીરે અહીં નૃત્ય કરે છે. ઉરી સ્તાનને છે. અઝરબૈજાને ઉત્તર ભાગ સેવિયેટ રશિયામાં છે.
પ્રદેશ પણ કુદીશ જેવો વિચિત્ર રંગીત પિશાકવાળા અસિરિયન પાદશાહતને ઉથલાવનાર મિડિઝનું આ વતન મારાથી
માણસેથી પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. અહીંની પ્રખ્યાત ૨૦૦૦થી હતું. પૂર્વ અઝરબૈજાનું પાટનગર તબ્રીઝ છે, તેની વસતી
રસી ની ૪૦૦૦ ઈ. સ. પૂર્વેની કાંસાકલા પ્રાચીન સંસ્કૃતિની સાક્ષી છે. અઢી લાખ ઉપરાંત છે અને પશ્ચિમ અઝરબેજનું પાટનગર
કરમનશાહ પાસે એક ટબ ખેદતાં એક લાખ ઝાઈહ છે. ઈરાનની ઉત્તમ તમાકુ અહીં થાય છે. તબ્રીઝમાં વર્ષ પહેલાંનું હાડપિંજર મળી આવ્યું છે, કરમનશાહ
| નગરથી ૪૫ માઈલ દૂર બિસેતુને ડુંગરની તળેટીમાં મહાન અને પંદરમી સદીનાં સૌથી સુંદર ગ્રંથાવરણ તબ્રીઝમાં
દરાયસ (૪૮૦ ઇ.સ. પૂર્વ)ના લેખો છે. નગર પાસે તાધેતૈયાર થયાં હતાં. ૧૩મી સદીની વાદળી મસ્જિદ તથા અલી. બસ્તમાંની ગુફામાં ચોથી સદીના ખડઠમાં કતરેલાં શિપ શાહની મસ્જિદ અતિહાસિક સુંદર સ્મારકો છે. પશ્ચિમ
છે. આ પ્રદેશ ઇરાનની સૌથી પુરાણી વસાહત છે. શાહી અઝરબૈજામાં મરશાહમાં પ્રાચીન ૮૦૦૦ વર્ષ પહેલાંની
ખુશરૂ પવિઝના શબ્રિઝ પર્વત પર દેવી પાસે અંગૂઠી સતિ અવશેષ રૂપે ખોળી કાઢવામાં આવી છે. ઈરાનના સ્વીકારતા રાજાનું શિ૯૫ છે. મહાન કવિ નિઝામીએ લખેલ ખગોળવેત્તા નાસીર તુસ્સીએ બંધાવેલ પ્રથમ ખગોળ વેધ
ખુશરૂ શિરિનનું પ્રેમકથાનક આ પ્રદેશમાં વણાયું છે. ભરશાળા ઝીજ ચાર વર્ષ ઉપરાંતની જૂની ઈમારત હજુ
વાડ ફરહાદે તેની પ્રિયતમા શિરિન ખાતર પર્વતને કર્યો. ખડી છે. આજ ઈમારતમાં પ્રખ્યાત અર્ઘબીલ ગાલીચે
પણ શિરિન તે રાજાને પરણી અને ફરહાદે પિતાનાં ટાંકબન્યો હતો. અને આ મૂલ્યવાન ગાલીચો હાલ લંડનના
ણાથી પિતાનું ભાલ ચીયું. ઈરાનના લોકો ફહાદને સાચા વિકટોરીયા અને આલબર્ટ મ્યુઝિયમમાં છે. અબીલથી
પ્રેમનું પ્રતીક માને છે. તેના જીવનની અનેક કથાઓ પરથી પવિત્ર જરથુસ્ત્રના પર્વત સબલાન ઉપર ૧૬૦૦૦ ફીટની
નાટકો ખેલાય છે. નવરોઝ નૂતન વર્ષના તહેવારોમાં ઊંચાઈ એ સહેલાઈથી જવાય છે. આ પર્વત પર કાયમી
કરમનશાહને દક્ષિણ-પશ્ચિમ પ્રદેશ વિવિધ રંગી ગ્રામીણ બરફ હોય છે. બીજા પર્વત સહંદમાં રીંછ અને પર્વતીય
પિશાકવાળા ગાયકો, નૃત્ય કરનારાથી ધબકી ઊઠે છે. બકરાંનો શિકાર થાય છે. આ પર્વતના શિખરે અગ્નિવેદીના
મ? અગ્નિવેદીના ઈરાનમાં ૪૦ લાખ લોકો ભમતી જાતિઓના છે. આવી અવશેષ જોવા મળે છે. તબ્રીઝ-તેહરાન રેલવે ૩૪૨ કિલો
લગભગ ૧૦૦ જાતિઓ છે અને દરેકની બેલી, પહેરવેશ મિટરના અંતરની છે. અઝરશહેર વિસ્તારમાં પ્રખ્યાત મેંગોલ
જુદાં જુદાં છે. બતરી લોક ૧૫૦૦ વર્ષના પુરાણું પાર્થિયન વિકરાળ વિજેતા ફેલાગુની દરગાહ છે. મેંગેલ રાજકુંવરી
રાજાની કાંસાની પ્રતિમા પર માથે પહેરેલી ટોપી હજુ -અર્ધનની પુત્રી ખીએલમાં દફન પામી છે. ૧૨મી સદીની
પહેરે છે. ભમતી જાતિઓ અહીંની માલધારીની જાતિ રેઝ જુમા મજિદ ઈરાનની એક અત્યંત સુંદર મજિદ જેવી હોય છે. છે. ઝંજન પાસે ઈરાનનું સૌથી નોંધપાત્ર ભુલાયેલું શહેર સુતાનિયા આવેલું છે. મેગલ શાસક જ્ઞજંતુ ખેદાબાદેશ ઈફહાન ઈરાનના મધ્યભાગમાં આવેલ માટે ઈલાકે માટે ૧૩૦૭માં બંધાયેલ સુતાનિયા ધુમ્મટ સૌથી ઊંચો છે. દી, રાક્ષસોના વિનાશકર્તા તહમુરેથે ઇસ્ફહાન શહેર અને પરિપિન સ્થપતિઓની મહાન કલાકૃતિ છે. આ ધુમ્મટ ૨૦૦૦ વર્ષ પહેલાં બંધાવ્યું હતું. અહીં ઈરાની યહુદીઓ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org