________________
સ્મૃતિ સંદર્ભ ગ્રંથ
આ રીતે પાણી એક જ સપાટી એ રહે તે પછી વચલ સ્ટ્રેલિયા પાસે થઈ પુન: વિષુવવૃત્ત રેખા ઉપર આવી જાય. વાંસ પૃથ્વીના ગોળાકારથી પાનીની સપાટી ઊંચી હોઈ ઊંચે દેખાવાની વાત દૃષ્ટિ ભ્રમ રૂપ હોય. યથાર્થ હકીકત ન કહેવાય તે કળી શકાય કે યથાર્થ પૃથ્વી ગોળ છે. રેકેટોની યાત્રા
અન્ય ઉદાહરણે પૃથ્વી ગોળ હોવા માટે એક પ્રમાણુ એવું પણ અપાય
આ રીતે અનેક ઉદાહરણો મળી આવે છે જેનાથી સિદ્ધિ છે કે ” પ્રધી ની પ્રદક્ષિણા માટે રોકેટ આદિ જ્યાંથી ની. થાય છે કે ” પૃથ્વીને આકાર ગોળ નથી જ.” આ માટે કળે છે તેજ સ્થાને પાછા આવી જાય છે.
--“વન હૉડ પફસ ઓફ ધી અર્થ ઈઝ નોટ એ બ’
નામનું પુસ્તક કેલીફોર્નિયા વિશ્વવિદ્યાલય રજુ થયેલ તે પણ સમીક્ષા
જોવા જેવું છે. પણ આ વાત યોગ્ય વિચારણુ બળે પ્રામાણિક નથી કેટલાક સાહિસક યાત્રીઓએ પણ પોત પોતાની દેખાતી. કેમકે આજ સુધી આવી કહેવાતી પ્રદક્ષિણાઓ જેટલી યાત્રાના આધારે આ વાતને સિદ્ધ કરી છે. જેમાં પાદરી થઈ તે બધી પૂર્વ-પશ્ચિમ જ થઈ છે. અને પૂર્વ દિશા કોઈ ફાધર જેન્સ કેપ્ટન રાસ કેપ્ટન ફેશીયર વગેરે પ્રમુખ છે, નિશ્ચિત દિશા નથી.
સૂર્ય ગ્રહણના દ્રશ્ય પરથી પણ આ અંગે વિચાર થયે | ધવ કે ઉત્તર દિશા જ નિશ્ચિત છે. જેના આધારે
૨ છે. કેટલાક વિદેશીઓના રિપોર્ટો જોતાં તેમાં જણાવેલી યાત્રા કે પ્રદક્ષિણા કરના, પિતાની દિશાને સરખી રીતે જાણી
હકીકત પરથી પણ સિધ્ધ થાય છે કે પૃથ્વીને આકાર ગોળ શકે.
નથી. આ વાતને વધુ સ્પષ્ટ કરવા માટે સૂર્યોદયના સ્થાનથી દૈનિક નોંધ રાખવાની જરૂર છે. રાખવાની જરૂર છે. તેમ વૌજ્ઞાનિકેની શેનો આજ સુધીને ઈતિહાસ તપાકરવાથી સ્પષ્ટ જણાશે કે સૂર્યોદય આજે જ્યાં થયો ત્યાં સીએ તે ઉત્તરોત્તર સાધના વિકાસના આધારે પ્રથમના આવતી કાલે નહી થાય, ડોક કેણ બદલાતે રહેવાને જ. વૈજ્ઞાનિકોની ઘણી વાતે આજે અધ્યેય બની ગઈ છે. એકંદર છ મહિના સુધી અગ્નિ--ખૂણેથી ઈશાન ખૂણા તરફ પણ વિજ્ઞાન હંમેશા પ્રયોગાત્મક શૈલી પર ચાલતું હોઈ પ્રયોગના સૂર્ય છ મહિના સુધી ખસતે રહે છે.
સાધનોની ક્ષમતામાં આધારે હંમેશા પરિવર્તન શીલ રહે છે. એટલે એ યાત્રીઓ સૂર્યને લક્ષ્યમાં રાખી એક જ માટે સત્યની નિષ્પક્ષ તટસ્થ ગષણું કર્યા વગર દિશામાં મુસાફરી શરૂં કરે તે સૂય ૨૪ કલાકમાં પિતાને પૃથ્વીના આકારને ગેળ બતાવી કેટલાક ભ્રમે ઉત્પન્ન કરી ખૂણે બદલે અને યાત્રીઓ પણ ચાલે જેથી ચાલતા સૂર્યના સત્યને અસત્ય સિદ્ધ કરવાના પ્રયાસો ઉચિત નથી. આ રીતે લાથી ચાલનાર યાત્રી પોતે મૂળ સ્થાનેથી જે દિશામાં ચાલવું આપણે આગળ પૃથ્વી ની ગતિ અંગે પણ વિચાર કરીશું શરૂ કરેલ તેનાથી બીજી બાજુ વળાંક લેવા છતાં ચેડા છેડા ખૂણુના તફાવતે પિતાની યાત્રામાં સૂર્યનું લક્ષ્ય સામે રહેતું ભૂ ભ્રમણના વર્તમાન સિધ્ધાંતે. હાઈ બ્રપ થાય કે “ હું સીધાજ ચાલું છું, પણ ખરેખર તે
૧ કપના અને નિરીક્ષણુ પરીક્ષણના આધાર પર વળાંક લઈ પાછા હતા તે સ્થાને ખુશી થી આવી શકે છે.
કેપનિકસ” Copernecus અને “ગેલેલીયે” Galileo રેકેટ વગેરેમાં વૌજ્ઞાનિકો ઓટોમેટિક કંટ્રોલ કરીને તથા તેમના અનુગામીઓએ પૃથ્વી ? બ્રમણ શીલતા પર તેને ફેરવતા હોય છે. આપ આપ જનારા તો રેકેટો એક વિચાર રજુ કર્યા હતા. પરંતુ ન્યૂટને ૧૯૭૯ ઈ. સ.માં દિશામાં જાય તે અનંત આકાશમાં વિલીન થઈ જાય, એથી સંબધ અકાળું પ્રમાણ આપતાં સર્વ પ્રથમ એમ કહ્યું
હતું કે અગર કેમીનારના છેડથી કોઈ દડો ફેંકવામાં આવે ખરેખર તો એકજ દિશામાં ચાલીને પુન: તે સ્થાને
તે તે દડે બિલકુલ નીચે મીનારના મૂળની નજીક ન પડીને પાછા આવવાની વાત ત્યારે સંગત થાય જ્યારે તે નિરંતર
ડી પર્વની બાજુમાં ખસીને પડશે મીનારને છેડે પિતાના ગતિશીલ સૂર્યના રોજ પલટ તા ઉદય સ્થાનના આધારે કહેવાતી
તળથી અપેક્ષા પૃથ્વીના કેદ્રથી વધારે દૂર હોય છે અને એજ અચોકકસ ૫ દિશાના બદલે સ્થિ' છે તારાને લક્ષ્યમાં કારાગે એની ગતિ પણ તીવ્ર હોય છે. નીચે પડતાં સમયે રાખી ઉત્તર દિશા તરફ રોકેટ ચાદિ ગમે તે પાધનથી મુસાફરી
દડાની ગતિ પણ તેટલી જ હોય છે. જે મીનારના છેડે ઓછી પ્રદક્ષિણું શરૂ કરે.
નથી હોતી, આ કારણે પડતા સમયે દડો મૂળને નજીક ન એટલે કે વિષુવવૃત્ત ઉત્તર ધ્રુવ તરફ થઈ નથલિ પડીને આગળ વધી જાય છે. આથી સ્પષ્ટ છે કે પૃથ્વી પશ્ચિ પસાર કરી અમેરિકામાં થઈ સાઉથ પિલમાં થઈ પુન : આ મથી પૂર્વની તરફ ફરી રહી છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org