Page Text
________________
વિશ્વમાં 'ડામાં ઊંડું સરોવર એક માઇલ હું ચમકતી સપાટીને ગાઢ અંધકાર ભ" ખડકાળ તળોયું. દક્ષિણ સાઇબિરીઆમાં એ આવ્યું. ઉત્તર દક્ષિણ એ ચારસો માઇલ એક કાંઠાથી બીજા કાંઠા સુધીનુ અન્તર પચાસ માઈલ. વિચિત્ર ને પરદેશી વિવિધ પ્રકારની મીઠા પાણીની એનું એ નિવાસ સ્થાન એના કિનારે વસતી માનવજાતિને ઉત્તરના ખડકાળ કિનારે પેદા થતી ‘સીલ ’ના મીઠો ખોરાક.
માછલી
[૨૫] તૈમુર
ત્યાં માછલા શાન્તિ ચાહક માંગલા ત્યાં વસે છે. એમની ભાષામાં આ સરાવર દલાઈ નેટ' યાને પવિત્ર દરિયાના નામે ઓળખાય છે. રશિયનો અને ખૈકલ સરોવર કહે છે ને એ નામથી જ એ મુલ્ક મશહૂર છે. પરન્તુ દલાઇ નેર નામે એ સૈકાઓ સુધી એળખાતુ રહ્યું હતું. ખારમી સદીના મધ્ય કાળમાં આ પ્રદેશમાં જ જધીસખાન જન્મયા હતા. આ પ્રદેશમાં જ તેર વર્ષોંની કાચી વયે એણે નાનકડા માંગેાલ રાજ્યનું સુકાન સંભાળ્યું હતુ. આ સ્થળેથી જ એ જગત જીતવા નીક્ળી પડયા હતા.
માંગેાલ જાતિ આંધી દડીના ધીમા માણસો. આંખા. વણઝારાનુ' એમનુ જીવન તબુમાં રહે. માથે રાખે ને શિકાર ખેલે જાનવર મારે ને કાચું ને કાચું જાય. ઘેાડે સવારી તાં એમના બાપની જ જગતમાં જોડ જડે નહિ. ઘેાડીનું દૂધ પીએ મહેફિલામાં એ ક્રૂર કહેા વરાવીને દુશ્મનની ખાપરીમાં પીએ. બધા જ માંગેલા તાતર યા તાર પણ કહેવાય મધ્ય યુગમાં યુરપ મધ્ય એશિયાને · તારી ’ નામે પિછાનતુ એ સિવાય એ શબ્દનું અન્ય કેઇ ઉત્પત્તિ સ્થાન મળી આવતુ નથી
હાથમાં ભાલા સિવાય એ ભાગ્યે જ નજરે પડતા. ખાને અત્યુત્તમ સફલ લશ્કરી તત્ર રચ્યુ, એ તંત્રે જગત વેરાન કરી નાખ્યું. લઈ જવાય એટલું ગુલામે ને ધન માંગેાલ મેદાનેામાં ઢસડી ગયાં.
પરંતુ એ માંગેલ સુવર્ણ કાળ પછી સામ્રાજ્યની અવનતિ બેઠી. ટાળાબંધ જાતિઓમાં વહેંચાઇ ગયું. જઘીસખાનના જન્મ પહેલાં હતી તેવી સ્થિતિમાં પુનઃ મૂકાઈ ગયું. એમાં એક બારલાસ નામની ટુકડી. સમરકંદની દક્ષિણે આવેલી ટેકરીઓમાં એમના વાસ. ઇસ્વીસન ૧૩૩૬ માં એમના સર એકદારની પ્રપત્નીએ. એક પુત્રને જન્મ આપ્યા. એનું નામ તૈમુર,
મેગાલ જાતિમાં પણ ઘણા વર્ષાં હતાઃ કિપચેકા કરાઇતા નેઇમાન, ઉઇઘૂર ને ધીઝ નામે જાતા જ ધીસખાનના સમયમાં નણીતી હતી. સેકડો વર્ષ પહેલાં એ ભાષા ખેલતી બીજી પણ જાતિએ હતી. એમનાં વિરાય માંગેલ મયદાનેમાંથી પશ્ચિમે ઉતરી આવી યુરપમાં નામ કાઢી ગયા. એ હૃણુ ગેાથ સેર્જીક ને વેન્ડાલ, એમના પૂર્વજો પેઠે એ પણ ઘેાડાના જીન પર રહેવામાં જ માનતા અન્ન પાણી વિના દેવસેના દિવસા સુધી ઘેાડે સવારી કરતા લાગ મળે ત્યારે ઢગલાબ’ધ ખાતા પીતા
Jain Education International
ચુસી
કોઈ પણ જાતના ટ’ટાફિસાદ વિના તૈમુર એના પિતા પછી એમની ટળીના સરદાર થયા. ઇસ્વીસન ૧૩૬૯માં એ જટા પેાતાની ટુકડીના ખાન બન્યા. ત્યારે એની વય તેત્રીસ વર્ષોંની ખાઈ ત્યાં સુધીમાં તે એણે સંખ્યા બંધ નાની નાની માંગેલ ટાળી એનીઓ પર વિજય મેળવ્યેા હતા. સારા એવા પ્રદેશ પણ એણે કબજે કર્યાં હતા. યુદ્ધમાં એક બાણુ વાગવાથી એને ભારે ઇજા થઇ હતી. તેથી માંગાલ ભાષામાં એ તિમુર ઇલેગ એટલે તૈમુર લંગડો કહેવાયા.
એ સતત લડાઇ ખાર હતા વૃક્ષઃસ્થલ પર કવચને
જધીશ
અંધે વિનાશ વેર્યાં પરન્તુ જ ઘીસખાનના અવસાન પછી એમના વારસાના સંઘષ માંગેાલ સામ્રાજ્યને તૂટવાની અણી પર લાવી મૂકયું સૈન્યને સામ્રાજ્યના એ વિનિપાતને કૂબલા ઇખાને થાડો સમય થભાગ્યે તેરમી સદ્દીના અંત કાળના પાંત્રીસ વર્ષ એણે રાજ્ય કર્યું... શાણા માણસ કલાને સાહિત્યના શેખીન સામ્રાજ્યને સંગઠિત ને શાન્તિપ્રિય રાખવા એ ઘણુ મથ્યા સમગ્ર સામ્રાજ્યમાં હુન્નર ઉદ્યોગો ખીલવ્યા એના જીવન દરમિયાન માંગેાલ સામ્રાજ્ય વિશ્વભરમાં સર્વોપરી રહ્યું.
આખુ
લૂંટયુ બાકી
ઘેાડા વર્ષોમાંજ એની અપકીતિ પશ્ચિમનાં યુપિયન પ્રદેશોમાં ફેલાઇ ગઇ. તેમૂર લેઇન,’ ના નામે ભયથી માનવ હૈયાં ધ્રૂજાવી મૂકયાં આમ તે એનુ સૈન્ય એના પૂર્વજો કરતાં નાનું હતુ. છતા હવે તેની પાસે સારાં શસ્ત્રસ્ત્રા હતા. તાલીમ પણ સારી પામ્યું હતું. નાનક્ડાં વછેરાં પર કલ્પનામાં ન આવે એટલું અત્તર તેઓ એકધારું કાપતા. ભાલા, ગદા, તલવારને ધનુષ્યથી સજ્જ રહેતા. પોલાદી કવચને શિરસ્ત્રાણુ ધારણ કરતા. એમની આગળ ગુપ્તચરો જતા. સૈન્યના આગમન પહેલાં જ તેની આગાહી કરતા. સૈન્ય દારુગોળા પણ વાપરતુ.
એક માંગાલ સૌન્ય ભયંકર હતું એને એવી તે ગજબ સફળતા સાંપડી કે લડાઈ પર લડાઈ તેઓ જીતતા જ ગયા લૂંટનો માલ ખડકતા જ ગયા ને ઇર્ષ્યા ને ભય રેલાવતા જ રહ્યા એને સોનેરી ટાળી નામ અપાયું હતું.
તૈમૂરે એમને પરાજ્ય આપવાના એમની સત્તાને સોનુ ઝૂંટવી લેવાને નિર્ણય કર્યો
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005145 |
| Book Title | Bharatiya Asmita Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1042 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 48 MB |