________________
૫૧૧
સ્મૃતિ સંદર્ભ ગ્રંથ શહેરનાં શહેરો મેગોલ ઝંઝાવાત સામે ઉજજડ થઈ ગયા જુગુતાઈનું બીજું સૈન્ય ઓતરાટને વીંધી આગળ વધ્યું સમગ્ર પ્રદેશને ઉજજડ કરી જંધીસખાન પિતાના પાટનગર અપરાધી શહેરને ઘેરે નાખ્યો આ પાંચ મહિના ચાલ્યો. પાછો ફર્યો એની ચાલુ ને વધતી જતી સફળતા માટે એને અને એતરાટ શહેર પડ્યું. પ્રથમ પેલા રાજ્યપાલને પકડી શ્યામ મો‘ગેલઅન શહેર વેરાન કારાકોરમમાં પિતાને આગ્રહ જાહેરમાં એના પર કમકમાટી ઉપજાવે એવા ત્રાસ ગુજારવામાં ગણી શકાય ચીનના કે ઈરાનના કેઈ સુંદર શહેરને એ જરૂર આવ્યા પછી એકે એક પ્રજાજનને તલવારે દેવામાં આવ્યા, પાટનગર બનાવી શક્યો હોત પરંતુ એણે જાણી બુજીને એમ
ત્રીજું સૈન્ય ઓતરાટને મંડૂક કુદકે ઓળંગી ગયું. કર્યું નહિ. વિજય મેળવેલા પ્રદેશોમાં વસી પોતાનું સૈન્ય
જંધીસખાનની પોતાની સરદારી નીચે ચોથું સૈન્ય બુખારા વિલાસી જીવન જીવતું થઈ જાય એ તે બીલકુલ ઈચ્છ
તરફ આગળ વધ્યું. તાન્કંદ ને નૂર નગર જંઘીસખાનને નહેાતે બે આક્રમણ વચ્ચેના વિરામના ગાળામાં એ કારાકર
શરણે આવ્યાં છતાં જ ઘીસખાને તેમના પર રહેમ કરી નહિ. મના દગની બહાર છાવણીમાં પડાવ નાખનું તબુઆના હાર- અને શહેરે એણે લંડયાં બુખારાએ જંધીસખાનને થોડીક માળા માઈલેના માઈલ સુધી પથરાઈ જતી ગમે તે પળે
સામને કર્યો. એમાં પ્રવેશ કરતાં જ જંઘીસખાને ગર્જના વિશ્વના કેઈ પણ ભાગ પર ઘોડે સવાર થઈ ઘસી જવા એ
કરી.” ઘાસ વાઢી નાખવામાં આવ્યું છે. તમારા અશ્વોને નીરી તૈયાર રહેતી.
દો ” એણે પોતાના સરદાર ને આદેશ આપ્યો. ચીન પરના આક્રમણ પછી ટુંક સમયમાં જ જંઘીસ- લૂંટફાટનું આ આવાહન સમય સૈન્ય ઉપાડી લીધું. ખાનને પશ્ચિમના દેશોની સંપત્તિ પર નજર નાખવાને પ્રસંગ તમામ જંગમ મીલકત કબજે કરવામાં આવી. હાથ કરાય આવ્યો અને એણે એકદમ હિન્દુકુશ ઓળંગવાનો નિર્ણય નહિ એવી ચીજોના ટૂકડા કરી કબજે કરવામાં આવી અંગો લીધો. પર્વતની આ હારમાળાએ માંગેલને બીજી મયદાનની પાંગ કાપી ત્રાસ વરતાવી આખી વસ્તી ની સમૂહ કતલ જાતિઓ ને પશ્ચિમ એશિયાની સંસ્કૃતિથી વંચિત રાખી હતી. કરવામાં આવી. એકે એક ઘર બાળીને ભસ્મીભૂત કરવામાં
આવ્યું. ઈસ્વીસન ૧૨૧૯માં એણે આક્રમણને આરંભ કર્યો પ્રથમ તો એણે ખ્યારીઝમના વિરાટ મુસ્લીમ રાજ્ય પાસે
એક જ દિવસમાં વિશ્વનું મોટામાં મોટું વિઘા કેન્દ્ર: શાતિ દૂતે મોકલ્યા. મેં સમગ્ર ચીનનો પ્રદેશ જીતી લીધો ડિર
વિજ્ઞાન કેન્દ્રઃ અગ્નિ વાલામાં હોમાઈ ગયું છે. એટલે મારી પાસે ચાંદીનો ભંડાર છે. યુદ્ધાઓની પણ જંધીસખાન કાર કેરમ પાછો ફર્યો. પાછળ રહેલા ખોટ નથી. એટલે મને યુદ્ધ માં બહુ રસ નથી પરંતુ વ્યાપાર એના સૈન્ય નેસ, મેવું ને નિશાપુર નગરોને વિનાશ કર્યો. વધારવા ઇછા છે. ખ્વારીઝમ પાસેથી મને શું મળશે ? ચાર નિષ્ણાત કારીગરોને શૃંખલા બધ્ધ કરી કારાકોરમ
મેકલવામાં આવ્યા બાકીના એકે એક નાગરિકની કતલ કરવામાં મહમદશાહે પ્રથમ તો આ માગણી તરફ કુણી નેજર આવી. હરાત નગર શરણે આવ્યું ને ચમત્કારિક રીતે બચી રાખી પરંતુ ઓ તરારના સ્થાનિક રાજ્યપાલે છકલે વર્તાવ ગયું માંગલેએ હેરાતમાં પિતાને રાજ્યપાલ મૂળે. મેગેલ દાખવી મૂર્ખાઈ કરી અનુકૂળ ઉત્તર મળશે એમ માની જંધ- સૈન્ય પ્રથમ મહમદને પીછો પકડવાની ચાલુ રાખ્યું પરંતુ સખાને એક વ્યાપારી ટુકડી અગાઉથી મે લી આપી પરંતુ એ દાહની બિમારીથી અકસ્માત મૃત્યુ પામ્યું એટલે પિલા રાજ્યપાલે કોઈપણ પ્રકારના કારણ વિના .મની નાહક મેગેલ રોકે એના દીકરા જલ્લાદીનને છેક ભારત સુધી હત્યા કરી નાખી આથી જંધીસખાન ખૂબ જ છેડાઈ પડયો. નસાડી મૂક્યો. જલ્લાદીને દિલ્હીમાં આશ્રય લીધે ત્યારેજ એણે પેલા રાજ્યપાલને ન્યાય ખાતર પકડી મોકલી આપવા મેગલ સૈન્ય પાછું વળ્યું. પરંતુ આ ગાળા દરમિયાન તેમણે માગણી કરી.
લાહોર મલીકપુર ને પેશાવર પર વિનાશ વેરી નાખ્યું હતું. મહમદશાહે ઈન્કાર કર્યો.
જંઘીસખાનને સમાચાર મળ્યા કે હેરાતમાં
તેમણે મૂકેલા રાજ્યપાલને ઉથલાવી પાડવામાં આવ્યો છે આમ આક્રમણને આરંભ થયે. ચીન પરના આક્રમણ એટલે તુરત જ એણે એક શિક્ષાત્મક સૈન્ય રવાના કર્યું. કરતાં એ વધુ ઝડપી ને વધુ નિર્દય હતે. ધીસખાનના ફેરાત નગરે વીરતાથી સામનો કર્યો છ મહિના સુધી ટકી બે દીકરા જુજીને જુગતાની સરદારી નીચે બે મેગેલ લશ્કરી રહ્યું. પરંતુ છેવટે હેરાવનું પતન થયું મોકલવામાં આવ્યાં. જ્યાં ગયાં ત્યાં બધું જ ખેદાન મેદાન
એના એક અઠવાડિયામાં સેળ લાખ માનવીઓની કરી નાખ્યું. જુજીના સૈન્યને મહમદશાહે ચાર લાખનું વિરાટ સ
સમૂહ કતલ કરવામાં આવી. સૈન્ય લઇ પ્રથમ સામનો કર્યો પરંતુ છરી માખણમાં ખૂપી જય એમ મેગલ સૈન્યમાં ઘુસી ગયું. જોત જોતા માં શત્રુ આ ભયંકર હત્યા કાંડ પછી જંધીસખાને મેંગેલ રમૈન્યનાં દોઢ લાખ શબ રણક્ષેત્ર પર રવડતાં થઈ ગયાં. સામ્રાજ્ય સંગક્તિ કરવામાં દિલ પરોવ્યું હવે કેવળ પશ્ચિમનું
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org