Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 03

SR No.: 005137
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Abhinav Shrut Prakashan
Publication Year: 1987
Total Pages: 310
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Grammar
File Size: 20 MB

Page 82

જાદય ઉભયપનિઃ
| | અર્દ.. ૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪
ગ્લાદય ઉભયપન
૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪************ સ્વાદ ગણ પરમૈપદી તથા આતમને પદી ધાતુઓ બાદ આ વિભાગમાં ઉભયપદી પ્રકારનો અભ્યાસ સમાવિષ્ટ થયો છે. ઉભયપદી એટલે ઉપરોક્ત બંને પ્રકારના પ્રત્યય લે તેવી ધાતુઓ. અહીં વિકપે બધી ધાતુના બે-બે રૂપ થશે. (૧) પરસ્મપદી (૨) આભને પદી
સૂત્રઃ ૧ના શ્લોકમાં જણાવ્યા મુજબ દીર્ઘ તથા ૬ અનુબંધ ધાતુઓને ઉભયપદી ધાતુ સૂચવે છે. ભાદી-ઉભયપદી ધાતુઓ ક્રમાંક ૮૮૩થી ૯૩૬ એમ કુલ-૫૩-ધાતુઓ છે. (૧૫૬) તિ: ૩/૩/૯૫
વ+ રાત્રુ + તે * સુત્રપૃથ0 :- રૂત:
(૫-ગ.) પક્ષીના +સૂર્ફ+ (ધાતુ–મનિટુ * વૃત્તિ :- વિતો જિતશ્ર વાતો કર્તારમmમિનિ
છે માટે રૂર્ નહીં લાગે.) फले आत्मनेपदं स्यादन्यथा परस्मैपदं स्यात् । पचति ।।
(1) વ્યસન નામ ૪/૩/૪૫ થી વૃદ્ધિ થતાં વને દીધું अपाक्षीत् ५। पपाच, पाक्थ / पेचिथ ।६। पच्यात् १७
(2) રંગ: # – ન્ થી 7 ને पक्ता ८१ पक्ष्यति ।९। अपक्ष्यत् ।१०।- पचते ।४।
(૩) નામ્યની...... ૨/૩/૧૫ થી સૂ ને ૬ વિકલ્પ अपक्त ।५। पेचे ।६। पक्षीष्ट ।। पक्ता ।८।
અસ્ત-ન્યૂ+ત=+7 બુદિસ્વર્િ ૪/૩/થી 7 पक्ष्यते ।९। अपक्ष्यत ।१०।।
કારાદિ, થ કારાદિ પૂ’ અનિટ સિગ્ન લેપ થશે. કવૃત્યર્થ :- અને ત છે તેવા ધાતુઓનેT (૬-૧) વાવ પક્ષે 9 - જૂ+ પક્ષે 9 + g (ધાતુ પાઠમાં ધાતુ સાથે હું અથવા 7 અનુબંધ હોય, એ-જ-રીતે આશી, વગેરે વૃત્તિ મુજબ જાણવા. પણુ અપ્રવેગી હેય) ક્રિયાનું ફળ કર્તામાં હોય તે
(૮૭૭ ] આત્મને પદ થાય. અન્યથા પરસ્મ પદ થાય છે. (દા. ત. (૧૫૭) કૃnતના ૩/૪૮૩ યજ્ઞ કરનાર બ્રાહ્મણોને દક્ષિણ મળે છે. પણ યજ્ઞનું જે
| * સુત્રપૃથ0 – 9 – તનઃ ૩: ફળ સ્વર્ગ છે તે તે યજ્ઞ કરાવનારને જ મળે છે. તેથી
* વૃતિ :- સસ્તનrfમ્ય% તૃવિહિતે ફિતિ ૩: થાત્ પ્રધાનફળ વર્ગ હોવાથી ફળવાનટનો યજ્ઞ કરાવનાર જ | (નાગિને શુ તિ છે, યુકોરિતિ છે.) 1તિ. ગણાય. જ્યારે બ્રાહ્મણોને ગણું ફળ મળતું હોવાથી તે
કવૃત્યર્થ - I (૬) ધાતુને તથા તેનાદ્રિ કળવાન કર્તા ન ગણાતાં તેમને માટે પરૌપદી પ્રયા | ગણ : ૯) ના ધાતુએ ને #ર્તરિ પ્રગમાં ચિતકાળમાં લાગે-જેમને સીધું ફળ મળે છે. તેમને આત્મપદી થાય) | (ફાઘુ ને બદલે ૩: પ્રત્યય થાય છે (નાભિને કાળા ૧/૩/૧ (14) Fતિ પણે પૂજતે-તે રાંધે છે. 0 z [ પ ] થી અને ૩ ૪/૩/૨ થી ગુણ થશે ) $ + તિવું (૬) પટાવવું.
= + ૩ + ત = + + મરી + તિ = જાતિ = (૧) ગ્વાદિ – ઉભયપદી – 892 (અહીં ર્ ૩ { તે કરે છે, અને અનુસ્વાર રૂતુ છે.)
+ અનુવૃતિ :- (૧) : સિત ૪૦૦ – શિતિ 4 અનુવૃત્તિ :- (૧) વરમુદાય ... તિ ૩/૩/૨૮ | | (૨) સૂર્તન: ફાર્ ૩/૪/૭૧ થી કર્તરિ થી પરવત (૨) પૂરાળ કાનન ૧/૩/૩૦ થી
F વિશેષ :- 0 નારિ-નેતિ તે વિસ્તારે આરમનેvટ (૩) તિ:...૩/૩/૨૮ થી હરિ
છે તન+ ૩ + તિવું 1 જ વિશેષ :- 0 જિન કેમ કહ્યું ? 0 – () કરવું. [ અનુબંધ ઉભયપદી Tછતિ – ઋ ધાતુ છે. કું- અનુબંધ નથી. ધાતુ દર્શાવે છે. (૧) સ્વાદિ-ઉભવ. 888 મનિ0 ગ્ન રૂપ સાધનિકા :
તેમ છતાં તેને ૩ પ્રત્યય લગાડી (નવમા) તનાવ ગણ (૧-૨)પુતિ - + રાવ +તિ + (7) g? - | જે બનાવેલ છે.