Agam Deep Agam 16 to 23 Gujarati Anuvaad Part 5

SR No.: 005058
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agamdip Prakashan
Publication Year: 1997
Total Pages: 316
Language: Gujarati
Classification: Book_Devnagari, Agam, & Canon
File Size: 23 MB

Page 185

૧૮૨
જંબુદ્ધીવપન્નત્તિ - ૪/૧૩૫
દ્વીપનું પ્રમાણ શયનીય તેમજ આ પ્રમાણે જ એનું નામ કરણ વિષે પણ અહીં સ્પષ્ટતા કરી લેવી જોઈએ. તે હરિકાન્ત પ્રપાત કુંડના ઉત્તર દિગ્દર્તી તોરણ દ્વા૨થી યાવત્ નીક ળતી એ મહાનદી હિરવર્ષ ક્ષેત્રમાં પ્રવાહિત થતી વિકટાપાતી વૃત્ત વૈતાઢ્ય પર્વતને એક યોજન દૂર છોડીને ત્યાંથી પશ્ચિમ તરફ વળીને હરિવર્ષ ક્ષેત્રને બે વિભાગોમાં વિભક્ત કરીને પ૬ હજાર નદીઓના પરિવાર સાથે જંબુદ્વીપની જગતીને દીવાલને નીચેથી ધ્વસ્ત કરીને પશ્ચિમ દિગવર્તી લવણસમુદ્રમાં પ્રવિષ્ટ થાય છે. હરિકાના મહા નદી પ્રવાહ દ્રહનિર્ગમમાં વિખુંભની અપેક્ષાએ ૨૫ યોજન જેટલી ઊંડાઇ ની અપેક્ષાએ અધ યોજન જેટલી એટલે કે બે ગાઉ છે. ત્યાર બાદ ક્રમશઃ પ્રતિપારર્શ્વમાં ૨૦, ૨૦, ધનુષ જેટલી અભિવર્ધિત થતી સમુદ્ર પ્રવેશ સ્થાનમાં અઢીસો યોજન પ્રમાણ વિષ્મભવાળી અને ૫ યોજન પ્રમાણ ઉદ્દેધવાળી થઇ જાય છે. એના બન્ને પાર્શ્વ ભાગોમાં બે પાવર વેદિકાઓ અને બે વનખંડો છે. તેમનાથી એ સંપરિક્ષિપ્ત છે.
[૧૩૬] હે ભદંત ! મહાહિમવાન્ પર્વત ઉપર કેટલા કૂટો આવેલા હે ગૌતમ ! મહા હિમવાન પર્વત છે. હે ગૌતમ ! મહાહિમવાનું પર્વત ઉપર આઠ કૂટો છે. તેમના નામો આ પ્રમણે છે સિદ્ધાયતન કૂટ, મહાહિમવત્ ફૂટ, હૈમવલૂંટ, રોહિત ફૂટ, લી કૂટ, હરકાન્ત કૂટ, હર વર્ષ ફૂટ તેમજ વૈસૂર્ય કૂટ. ક્ષુદ્ર હિમવત્ પર્વત સંબંધી ફૂટોની જેમ આ કૂટો વિશે જાણવું એ વર્ષધર પર્વતનું જે મહાહિમવાન્ એવું નામ કહેવામાં આવેલ છે તેનું કારણ ‘ક્ષુદ્રીહ મવાનું વર્ષધર પર્વતની અપેક્ષાએ એનો આયામ એની ઊંચાઇ એનો વિષ્ફભ અને એનો પરિક્ષેપ એ બધું મહાન્ છે, અધિક છે, દીર્ઘતર છે.’ એ વર્ષધરનું જે એવું નામ પ્રસિદ્ધ થયું છે તેનું કારણ આ પણ છે કે એમાં મહાહિમવાન્ નામે એક દેવ રહે છે. આ દેવ મહદ્ધિક વગેરે વિશેષણો વાળો છે યાવતુ એનું એક પલ્યોપમ જેટલું આયુ છે.
[૧૩૭] હે ભદન્ત ! એ જંબુદ્રીપ નામક દ્વીપમાં હિરવર્ષ નામક ક્ષેત્ર કયા સ્થળે આવેલ છે ? હે ગૌતમ ! નિષધવર્ષધર પર્વતની દક્ષિણ દિશામાં તેમજ મહાહિમવાન્ પર્વતની ઉત્તર દિશામાં તેમજ પૂર્વદિગ્દર્તી લવણસમુદ્રની પશ્ચિમદિશામાં તથા પશ્ચિમ દિગ્દર્તી લવણસમુદ્રની પૂર્વદેશામાં જંબૂદ્વીપ ની અંદર હિરવર્ષ નામક ક્ષેત્ર આવેલ છે. આ પ્રમાણે યાવત્ આ ક્ષેત્ર પશ્ચિમ દિગ્દર્તી કોટીથી પશ્ચિમદશા સંબંધી લવણસમુદ્રને સ્પર્શે છે. આનો વિષ્ફભ ૮૪૨૧-૫/૧૯ યોજન જેટલો છે. એની વાહા પૂર્વ પશ્ચિમમાં આયામની અપેક્ષાએ ૧૩૩૬૧ યોજન જેટલી છે. અને એક યોજનના ૧૯ ભાગોમાં ૬ ભાગ પ્રમાણ અને અર્ધ ભાગ પ્રમાણે છે. એની જીવા ઉત્તરદિશામાં પૂર્વથી પશ્ચિમ સુધી લાંબી છે. એ પૂર્વ દિશા સંબંધી કોટીથી પૂર્વક્ સંબંધી લવણ સમુદ્રને સ્પર્શે છે અને પશ્ચિમદિશા સંબંધિ કોટિથી પશ્ચિમ દિક્વર્તી લવણ સમુદ્રનો સ્પર્શ કરે છે. એ જીવા આયામની અપેક્ષાએ ૭૩૯૦૧-૫/૧૯ યોજન અને અર્જુભાગ પ્રમાણ છે. ધનુપૃષ્ઠ પરિક્ષેપની અપેક્ષાએ દક્ષિણ દિશામાં ૮૪૦૧૬-૪ /૧૯ યોજન જેટલો છે. હે ગૌતમ ! હ૨િવર્ષ ક્ષેત્રનો ભૂમિભાગ બહુસમરમણીય કહેવામાં આવેલ છે. યાવત્ તે મણિઓથી અને તૃણોથી ઉપશોભિત છે. હરિવર્ષ ક્ષેત્રમાં સ્થાન-સ્થાન ઉ૫૨ ઘણી નાની-મોટી વાપિકાઓ છે, પુષ્કરિણીઓ છે, દીર્દિકાઓ છે, ગુંજાલિકાઓ છે, સરો છે અને સરપંક્તિઓ છે એ ક્ષેત્રમાં જે અવસર્પિણી નામક દ્વિતીય આરક સુષમા નામક છે, તેનો જ પ્રભાવ રહે છે.