________________
૭૦
જીવાજીવાભિગમ- ૩./૧૪૫ તેમાં ગોળ નાખીને ઓગાળમાં આવે છે. એ જ પ્રમાણે અથતિ ઘી ગરમ કરીને તેમાં નાખવામાં આવે ત્યારે તે હર્ષ વધારનાર બને છે. એ જ પ્રમાણે તે ચિત્ર રસ નામના કલ્પવૃક્ષો પણ અનેક પ્રકારની ભોજન સામગ્રીથી યુક્ત હોય છે. આવા પ્રકારનું તેનું પરિણમન સ્વાભાવિક છે પરકત નથી.
શ્રમણ આયુષ્મનું તે એકોરૂક નામના દ્વીપમાં અનેક મર્યાગ નામના કલ્પવૃક્ષો કહ્યા છે. હાર, અર્ધહાર, વેખનક મુકુટ, કુંડલ વામોત્તક, હેમાલ. મણિજાલ, કનકજાલ, નવસેરોવાળો અધહાર કાનનું જે આભરણ વિશેષ હોય છે. મુકુટ અને કુંડલ હેમાલ છે. મણિજાલ અને કનકજાલ, પણ કાનના આભરણ વિશેષજ છે. ચંદ્ર સૂર્ય માલિક, હર્ષક, કેયૂર, વલય, પ્રાલમ્બક, ઝમકા અંગુલીયક, કાંચી-મેખલા, કલાપ, પ્રતલક, પ્રાતિહારિકા, પદોજજૂલ ઘંટિકા, કિંકિણી ક્ષુદ્રઘંટિકા રત્નો રૂજાલ અને નૂપુર ચરણમા લિકા આ બધા આભરણ વિશેષ છે. તેમ અનેક પ્રકારના આ ભૂષણોના રૂપથી સ્વતઃ જ પરિણત થઈ જાય છે.
હે શ્રમણ આયુષ્યમનું! ગેહાકાર નામના એક કલ્પવૃક્ષો કહેવામાં આવેલ છે. જે પ્રમાણે જગતમાં પ્રાકાર, અટ્ટાલક, ચરિકા, દ્વાર, ગોપુર, પ્રાસાદ, આકાશતલ, મંડપ, એક શાલ, દ્વિશાલ, ત્રિશાલ, ચતુર, ચતુશાલ, ગર્ભગૃહ, મોહનગૅસ, વલભીગૃહ, ચિત્રશાલ માલક, ભક્તિગૃહ, વૃત્ત, વ્યસ્ત્ર, ચતુરસ, નંદિકાવત, સંસ્થિતાયત, પાંડુરતલ, નગર ચારિકા દ્વાર ગોપુર પ્રાસાદ મોહનગૃહ વૃત્ત ધર વ્યસ્ત્રધર ચતુરસ્ત્ર નંદિકાવર્તઘર પાંડુરતલ મંડમાલગૃહ હર્યું છે. ગૃહ સૌધ, અર્ધગૃહ અને વિભ્રમગૃહ, શૈલાઈગૃહ, શિલસંસ્થિતગૃહ સંસ્થિતઘર કૂડાકારઘર આ પ્રમાણે ભવન વિધિ ભવન પ્રાકાર વિગેરે અનેક ભેદોવાળી હોય છે, આ પ્રમાણે તે ગૃહા કાર નામવાળા કલ્પવૃક્ષો પણ અનેક પ્રકારની ઘણી એવી સ્વાભાવિક ભવનવિધિથી એટલે કે જે ભવનોની ઉપર ચડવામાં અને નીચે ઉતારવામાં કોઈ પણ પ્રકારનો પરિશ્રમ-ખેદ-થાક લાગતો નથી. અને જેના પર સુખ પૂર્વક ચડાય ઉતરાય છે. તથા આનંદ પૂર્વક જેની અંદર જઈ શકાય છે, અને આનંદ પૂર્વક જેની બહાર નીકળી શકાય છે. તથા જેના પગથિયા ઘનીભૂત પાસે પાસે હોય છે. અને જેના વિશાળ પણાને લઈને જવા આવવાનું સુખદ થાય છે. અને જે મનને અનુકૂલ હોય છે. એવા પ્રકારની ભવન વિધિયોથી યુક્ત હોય છે. આ પદોનો અર્થ પહેલાં કહ્યા પ્રમાણે જ છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે જેમ અહિયાં અનેક પ્રકારનાં ઘરો હોય છે, એજ પ્રમાણે આ કલ્પવૃક્ષો પણ અનેક પ્રકારના હોય છે.
શ્રમણ આયુષ્મન એ એકોરૂકદ્વીપમાં સ્થળે સ્થળે અનગ્ન નામના ઘણાજ કલ્પવૃક્ષો હોવાનું કહેલ છે. તેઓ અનેક પ્રકારના વસ્ત્રોને આપવાવાળા હોય છે. જેમ
ગ પ્રસિદ્ધ વસ્ત્રો અનેક પ્રકારના હોય છે. જેમકે આજનક ચામડાના વસ્ત્ર, સૌમ કપાસના વસ્ત્રો, કંબલ ઉનના વસ્ત્રો પ્રસિદ્ધ છે. દુકૂલ, કૌશલ આભરણવસ કાળાવસ્ત્રો રક્તવર્ણવાળાવસ્ત્રો પીતવસ્ત્ર, શુકલ વસ્ત્ર, અક્ષતવસ, નવીન વસ્ત્રો, મૃગલોચન વસ્ત્ર, હેમવસ્ત્ર, અપરવસ, ઉત્તરવસ્ત્ર, સિંધુવસ્ત્ર, તામિલવસ, ઈત્યાદિ અનેક પ્રકારની રચના વાળા વસ્ત્રો જેમ તે તે દેશ પ્રદેશના ભેદથી અનેક પ્રકારના હોય છે. અને શ્રેષ્ઠ પત્તનથી નિમણિ થાય છે. તથા મંજીષ્ઠાદિ રંગોથી રંગવામાં આવેલ હોય છે. તે જ પ્રમાણે આ અનગ્ન નામના કલ્પવૃક્ષો પણ અનેક પ્રકારની સ્વાભાવિક વસ્ત્ર વિધિથી પરિણત હોય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org