________________
શ્રાવક પચ્ચક્ખાણ આવશ્યક (પ્રત્યાખ્યાન લેવા - પારવાની વિધિ)
પ્રત્યાખ્યાનનો સૌથી મોટો લાભ એ છે કે - મનની તૃષ્ણાજન્ય ચંચળતા સમાપ્ત થઈ જાય છે, અને સાધક આત્મસંતોષી બની શકે છે.
(૧) નવકારશી - ઉગ્ગએ સરે નમોક્કાર સહિયં પચ્ચક્રૃખામિ, ચઉવિહંપિ આહાર, અસણં પાણું ખાઇમં સાઇમં અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગરેણું અપ્પાણં વોસિરામિ.
(૨) પોરિસિં - પોરિસિં પચ્ચક્ખામિ. ચઉવિહં પિ આહારં અસણં પાણં ખાઇમં સાઇમં અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં પચ્છતકાલેણું દિસામોહેણું સાધુવયણેણં સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણં અપ્પાણં વોસિરામિ.
(૩) એકાસણું - એગાસણું પચ્ચક્ખામિ. તિવિહંપિ આહારં અસણં ખાઇમં, સાઇમં અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં સાગારિયાગારેણું આઉટણ-પસારેણં ગુરુ અમુઢાણેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણં અપ્પાણં વોસિરામિ.
(૪) આયંબિલ - આયંબિલવિહં પચ્ચક્ખામિ - અન્નત્થણાભોગેણં, સહસાગારેણં, લેવાલેવણું - ઉખિત્તવિવેગણ, ગિહત્થસંસટ્ટેણં, મહત્તરાગેણં સવ્વમાહિવત્તિગારેણં અપ્પાણે વોસિરામિ.
(૫) ઉપવાસ - ઉગ્ગએ સૂરે, અભત્તનૢ પચ્ચક્ખામિ ચઉહિંપિ આહારં, અસણં પાણં ખાઇમં સાઇમં અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણં અપ્પાણં વોસિરામિ.
(Note: તિવિહાર ઉપવાસ કરનારે ઉપરના પાઠમાં ‘પાણ’ શબ્દ બોલવો નહિ, બે ઉપવાસ માટે ‘અભત્તē’ના બદલે ‘છટ્ઠભાં’, ત્રણ માટે જેટલા ઉપવાસ હોય તેમાં બે ઉમેરવા. જેમ કે - અઠ્ઠાઈ હોય તો ‘અઢારસભનં’, ૧૧ ઉપવાસ હોય તો ‘ચૌવીસભાં' આ રીતે પાઠ બોલવો.)
(૬) કોઈ પણ નિયમ ધારવાનો પ્રત્યાખ્યાન પાઠ - કોઈ પણ વસ્તુનો ત્યાગ કરવો હોય, જેમ કે - દારૂ, માંસ, ઈંડા વગેરેના પચ્ચક્ખાણ કરવા હોય તો ઈશાન કોણમાં ત્રણ વંદના કરી આ રીતે પાઠ બોલવો. સમય મર્યાદા નક્કી કરી લેવી. ઉપયોગ સહિત પચ્ચક્ખાણ તસ્સ ભંતે ! પડિક્કમામિ, નિંદામિ ગરિહામિ અપ્પાણે વોસિરામિ.”
(૭) ગ્રહણ કરેલા પ્રત્યાખ્યાન પારવાની વિધિ - જે વ્રત નિયમ કે તપ કરેલ હોય તેનું નામ લઈને અર્થાત્, ચૌવિહાર કરેલ હોય તો તે પારું છું. તેમાં સમ્મકાએણં, ન ફાસિયં, ન પાલિયં, ન તીરિયં, ન કિત્તિયં, ન સોહિયં ન આરાહિયં આણાએ અણુપાલિયં ન ભવઇ તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડં, ત્રણવાર નવકારમંત્ર ગણવા.
80
પ્રતિક્રમણ સૂત્ર સમાપ્ત
-=-.-.મમરી Org