________________
• गुरुपरम्परास्मरणम् •
२१७९ न्यायतन्त्रशतपत्रभानवे लोकलोचनसुधाऽञ्जनत्विषे । पापशैलशतकोटिमूर्तये सज्जनाय सततं नमो नमः ।।१८।। भूषिते बहुगुणे तपागणे श्रीयुतैर्विजयदेवसूरिभिः ।
भूरिसूरितिलकैरपि श्रिया पूरितैर्विजयसिंहसूरिभिः ।।१९।। सज्जननमस्कार्यतामावेदयति- 'न्याय'ति । न्यायतन्त्रशतपत्रभानवे = सदुक्तिप्रधानदर्शनलक्षणपुष्करविकासकारिमार्तण्डाय लोकलोचनसुधाजनत्विषे = जनमनोनयनाऽऽह्लादकारिहिमांशुद्युतये पापशैलशतकोटिमूर्तये = अवद्यपर्वतभेतृवज्रस्वरूपाय सज्जनाय सततं सर्वत्र सर्वथा त्रिविधं त्रिविधेन नमो नमः । प्रकृते श्लेषगर्भतया स्वगुरुनमस्कारोऽपि प्रथममेव ग्रन्थकृता कृतः । तथाहि- स्वस्य न्यायादितन्त्राऽभ्यासकृते स्वगुरुदेवः काशीमागमत् । न्यायादितन्त्राभ्यासकाले काश्यां दुर्जेयवादिपराजयकरणेन 'अहो! श्रीनयविजयविबुधशिष्यविद्वत्ता!' इत्येवं परितुष्टैः वाणारसीविबुधैः स्वस्मै न्यायविशारदपदवी प्रदत्ता । न्यायाचार्यादिपदलाभोत्तरमपि स्वस्य मद-मानाद्यवद्यधराधरोच्छेदाय स्वगुरुदेवो वज्रायते स्म इत्येवं स्मृत्वा स्वकीयन्यायादिदर्शनाऽभ्यासपङ्कजभास्काराय काश्यादिजननयनकुमुदचन्द्रमरीचये स्वकीयमद-मानाद्यवद्यगिरिवज्राय श्रीनयविजयविबुधवरेण्याय स्वगुरुदेवाय नमोऽस्तु निरन्तरमित्युक्तमत्र ग्रन्थकृतेत्यप्यवधेयम् । प्रकृते → स्नात्वा सिद्धान्तकुण्डे विधुकरविशदाऽध्यात्मपानीयपूरैस्तापं संसारदुःखं कलिकलुषमलं लोभतृष्णां च हित्वा । जाता ये शुद्धरूपाः शम-दम-शुचिताः चन्दनाऽऽलिप्तगात्राः, शीलाऽलङ्कारसाराः सकलगुणनिधीन् सज्जनांस्तान् नमामः ।। - (अ.सा.२१/८) इति अध्यात्मसारवचनमपि स्मर्तव्यम् ।।३२/१८ ।। ___ अधुना महासज्जनकक्षाप्राप्तस्वकीयगुरुपरम्पराप्रशस्तिमष्टकारिकाभिरावेदयति- 'भूषिते' इति । बहुगुणे = स्वाध्याय-संयम-सहायभाव-सौम्यता-सहिष्णुता-सत्तपआदिनानागुणगणोपेते तपागणे श्रीयुतैः विजयदेवसूरिभिः भूषिते तथा भूरिसूरितिलकैः = नानाऽचार्येषु तिलकायमानैः श्रिया = राजसन्मानादिलक्ष्म्या સમસ્યા હલ કરવાની જવાબદારી આવી પડત. આથી સમયસૂચકતા વાપરીને શ્રીહરિભદ્રસૂરિજી મહારાજે ઉપરોક્ત પરાર્થસ્વરૂપ એક સરસ કાર્ય કર્યું છે. આ બાબતની આગવી નોંધ મહોપાધ્યાયજી મહારાજે दीदी. छ. (3२/१७)
ગાથાર્થ - ન્યાયતંત્રરૂપી કમળના વિકાસ માટે સૂર્ય સમાન, લોકોની નજર માટે ચંદ્રની કાંતિ સમાન તથા પાપરૂપી પર્વતને ભેદવા માટે વજસમાન એવા સજ્જનને સતત વારંવાર નમસ્કાર થાવ. (3२/१८)
ઉપર સજ્જનનું જે લક્ષણ બતાવેલ છે તે મુજબ મહાસર્જનની કોટિમાં ગોઠવી શકાય તેવા પોતાના ગુરુવર્યોની પરંપરાને યાદ કરતા ગ્રંથકારશ્રી કહે છે કે -
હ ગુરુપરંપરા સ્મરણ જ ગાથાર્થ - શ્રીયુત વિજયદેવસૂરિજી મહારાજ તથા અનેક આચાર્યોમાં તિલકસમાન અને ઐશ્વર્યથી ભરેલા એવા આચાર્યશ્રી વિજયસિંહસૂરિજી મહારાજથી વિભૂષિત એવા બહુગુણસંપન્ન તપાગચ્છમાં જેમનું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org