________________
(૩) શીત પરિષહ :
સાધુ મહારાજને ૧૪, સાધ્વીજી મહારાજને ૨૫ વસ્ત્ર હોય. (અંદરના ૭-૮ જુદા) તે ઓઘ ઉપધિ કહેવાય. વિશેષ ઉપધિ હોય તે ઉપગ્રહ ઉપધિ કહેવાય છે. જે સંયમના પાલનમાં ટેકો કરે છે. આ ઉપધિ ગીતાર્થ પાસે હોય. અને જરૂર પડયે એનો ઉપયોગ થાય. ગોચરી વાપરવા કે સમુદાય-ગુરુ મ. ની અન્ય કામ માટે ચીલી-મીલી એટલે પડદો હોય. તથા ચોમાસામાં આચાનક વરસાદમાં ઠલ્લે જવું પડે યા તો ગ્લાનને વાપરવું હોય તો ‘વર્ષાત્રાણ’ (ગરમ કામળી જેવું) રેઇન કોટ જેવું હોય તે સમુદાયમાં રાખે.
વરસાદમાં પ્લાસ્ટીકનો કાગળ આપણે ન વપરાય.
મગધ દેશમાં ચાંદીનો રુપિયો ચાલતો. એવા ૧૫ રૂા. ની કિંમતની કામળી વાપરતા ભારે નહિ. આજે સાદાઇથી જીવન ચાલે તો મોહક વસ્તુ ન વાપરવી. ઓપગ્રહિત ઉપધિ ક્યારેક જ હોય બાકી કપડો, કાંબળી સંથારો, ઉત્તર પટ્ટો વિગેરે ઓઘ ઉપધિ જ હોય.
પ્રશ્ન : એક જ કામળી હોય તો શિયાળામાં ધીરતા કેમ રહે ?
ઉત્તર : ‘ઓનિર્યુક્તિ'માં તેના ઉપાયો બતાવ્યા છે.
શરીરને, મનને જેવી કેળવણી આપવા ધારીયે તેવી અપાય. જંગલી માણસ પણ કહે કે “આજે ઠંડી વધારે છે'' અને શહે૨માં પોતાના બંગલામાં હીટરની વ્યવસ્થા સાથે રજાઇ ઓઢીને સુનારો માણસ પણ એમ કહે કે ‘ઠંડી વધારે છે'' બેયની કેળવણી શક્તિમાં ફેર છે. આવા માણસને જંગલમાં મુકીએ તો મરી જ જાય.
આજ્ઞા પ્રમાણે સહન કરવાનું છે. ધાબળા વાપરવાથી સંયમની સામાચારીજિનાજ્ઞા ભૂલાય છે. ઉપગ્રહિત ઉપધિનો માંદગીમાં વપરાશ કરે તો પણ સાજા થયા. પછી ‘ગ્લાનકલ્પ' નામે પ્રાયશ્ચિત્ત કરે, પછી જ માંડલીમાં બેસાડે.
પૂ. ઉપાધ્યાય ધર્મસાગરજી મહારાજ માંદગીમાં પણ દોષિત ગોચરી વાપરતા ન હતા, કદાચ બીજા સાધુએ માંદગીમાં ઉકાળો, ચા કરાવી વાપર્યો હોય તેને પણ પ્રાયશ્ચિત્ત આપી માંડલીમાં લેતા, આજે તો ટ્રીટમેન્ટ પદ્ધતિ થઇ ગઇ. દવાખાનામાં નર્સ અડે સંયમ ટકાવવાનું લક્ષ્ય નથી. દર્દી પણ ઉતાવળો થાય અને જલ્દી દવાખાનામાં ભરતી થાય. બાકી આ કાળમાં પણ વિવેકી શ્રાવકો તો ઉપાશ્રયમાં જ સ્પેશ્યલ ટ્રીટમેન્ટ કરાવે છે.
વાચના ૪૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
૧૦૬
www.jainelibrary.org