________________
ધાતુઓના શૂ નો ઘુટુ વ્યંજનાદિ પ્રત્યય પર છતાં દૂ થાય
(મ: ૧૩.૨) (૧૬) રા ધાતુનો ૪, તરત, પર છતાં તું થાય છે. રા+ત = દ્રત્ત
(મઃ ૧૫-૭) (૧૭) થી ધાતુનો ત, તવ, ત્વી પર છતાં સ્થિ થાય છે.
સ્થત = સ્થિત (મઃ ૧૫.૧૦) (૧૮) તુમ્ અને તવ્ય પર છતાં વૃક્ નો પૂ તથા ટ્રમ્ નો પ
થાય છે. શ+તુમ્ = દ્રષ્ટ્રમ્
(મઃ ૧૯.૧૫) (૧૯) ૨૫, નમ, મ, મન્ (ગ.૪) આ ધાતુઓના અન્ય
વ્યંજનનો તે, તવત્ અને ત્યા પર છતાં લોપ થાય છે. + = તિ, સમૃત્વો = નસ્વી, (મઃ ૧૩.૭)
મન (મન) પ્રત્યય સંબંધી નિયમો ૦૧. કોઈપણ ધાતુને “મન' (ગન) પ્રત્યય લગાડવાથી
ભાવવાચક નપુંસક નામ બને છે. ઉ. પટનમ્ ભણવું તે/ભણવાની ક્રિયા ‘રઢિ ધાતુઓમાં ગુણ થતો નથી.
ઉ. -મિતિન. ૦૨. મન (ઝન) પ્રત્યય લાગતાં ઉપાજ્ય હ્રસ્વ નામિ અને
અન્ય હ્રસ્વ કે દીર્ઘ નામિ સ્વરનો ગુણ થાય છે.
ઉ. : વૃષ-વર્ષ, ની-નયન ૦૩. દસમા ગણના ધાતુમાં પોતાની “હું' નો લોપ થાય છે. ઉ. થન.
૭૮
Jain Education International 2800 Pobrate & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
