________________
પરિશિષ્ટ - ૧ કૃદન્ત - નિયમાવલી સૂચના : દરેક નિયમ પછી કૌસમાં આપેલ મ = મધ્યમાબુક સમજવું અને તે પછી આપેલ પ્રથમ આંકડો પાઠ નંબર અને બીજો આંકડો નિયમ નંબર સૂચવે છે. (૧) ધાતુના અંતે રહેલા અધ્યક્ષરનો માં થાય છે. (ાં
(શતૃ) પ્રત્યય લાગતાં મા થતો નથી.)
હૈ+તુમ્ = હીંતુ, મૈ+તુમ્ = માતુમ્ (મઃ ૧.૧૫). (૨) દીર્ઘ ૨ કારાન્ત ધાતુના 2 નો તું, તવત્ અને પર
છતાં ડું થાય છે.
7+ = તીત્વ, તુતવત્ = તીવત્ (મઃ ૩.૬) (૩) પરંતુ ઓક્ય વ્યંજનની પછી રહેલા દીર્ઘ ત્ર નો , તવા
અને સ્ત્રી પર છતાં ઝરૃ થાય છે. [+ત = પૂર્વઃ, ત્યાં = પૂર્વ, ચુસ્વી = વૃત્વ,
(મઃ ૧૫.૩) સિવાય દીર્ઘ 8 કારાન્ત અને નૂ વિગેરે ધાતુ પછી રહેલા ત અને તિવત્ ના ત નો જ થાય છે. [+] = ળી, તુ+તેવત્ = તીર્ણવત્ (મઃ ૯.૧૧) જો ધાતુને અત્તે ચોથો અક્ષર હોય તો, તેની પછી રહેલા વી, તવતું, ત, તુમ્, તળે ના તુ નો ધુ થાય છે.
નમૂ+ત = બ્ધિ, મૈતવ્ય = નધ્ધિવ્ય (મઃ ૧૦.૨) (૬) વર્ગનો ત્રીજો કે ચોથો વ્યંજન પાછળ હોય તો પૂર્વના ધુર
વ્યંજનને બદલે તેના વર્ગનો ત્રીજી વ્યંજન થાય છે. રમત = બ્ધિઃ
(મઃ ૨.૧૨)
Jain Education International 2500 Pobrate & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
