________________
૨૮
કર્મની આ સરવાણી બંધ કરવાની પ્રક્રિયાને “સંવર' કહે છે. આથી નવા કર્મોનું ઉપાર્જન અટકે છે. પરંતુ જૂના એકઠા થયેલ કર્મો બાકી રહે છે. તેને ખત્મ કરવાની પ્રક્રિયાને નિર્જરા કહે છે. તે રીતે તમામ કર્મો ખત્મ થયે આત્મા મોક્ષની સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરે છે. આ આખી પ્રક્રિયામાં “આશ્રવ અને “સંવર’ મુખ્ય છે કેમ કે તેમાં બીજી ક્રિયાઓ સમાહિત છે. તેથી અવધૂશ્રીએ તેનો જ ઉલ્લેખ કરેલ છે.
યુજન કરણે હો અંતર તુજ પડ્યો રે, ગુણકરણે કરી ભંગ,
ગ્રંથ-ઉક્તિ કરી પંડિતજન કહ્યો રે, અંતર ભંગ સુસંગ. પદમ. ૫
અર્થ: આ રીતે હે પ્રભુ, તારી અને મારી વચ્ચે જે અંતર પડયું છે તે કર્મ સાથેના યોગથી (યુજનકરણે) પડયું છે. આ યોગનો ભંગ મારા આત્માના ગુણોનો વિકાસ કરવાથી થશે.
આ રીતે કર્મ-વિચ્છેદ કરી બહિરાત્મા અને પરમાત્મા વચ્ચેનું અંતર કાપવા સુજ્ઞ પુરુષોએ ગ્રંથોની અનેક ગાથાઓમાં જુદા જુદા ઉપાયો સુંદર રીતે વર્ણવ્યા છે.
તુજ મુજ અંતર અંત એ ભાંજશેરે, વાજશે મંગલદૂર,
જીવ સરોવર અતિશય વાધશે રે, આનંદધન રસ પૂર. પદમ. ૬
અર્થ સુજ્ઞ પુરુષોએ સૂચવેલ ઉપાયોને અનુસરીને હે પ્રભુ, તારી અને મારી વચ્ચે જે અંતર છે તે દૂર થશે. (બહિરાત્મા તારી પેઠે પરમાત્મા બની શકીશ) તેનું પરિણામ અંતે જરૂર આવશે અને ત્યારે મંગળ સૂરાવલી વાગશે, અને તેમ થશે ત્યારે મારા આત્માનું સરોવર સત-ચિત્ત-આનંદના અપૂર્વ રસથી ભરપૂર વધશે.
આનંદધન-સ્તવનો જ સ્તવન-૬
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
