________________
૨૫૩ ૨૩. સમ્યગુ દર્શન - જ્ઞાન - ચારિત્ર. નમો અરિહંતાણં – અરિહંત પરમાત્માને નમસ્કાર થાઓ.
અરિ - ભાવ શત્રુ રાગ - દ્વેષ, સંકલ્પ - વિકલ્પ, અહં - મમનો ક્ષય કરનારા પરમાત્મ સ્વરૂપને પામેલા, ઘાતિ કર્મ રહિત થયેલા, ધર્મ તીર્થને સ્થાપનારા, પાંત્રીશ ગુણ યુકત વાણી વડે ધર્મોપદેશ આપનારા, ૩૪ અતિશયો અને આઠ મહાપ્રતિહાર્યો વડે પૂજાયેલા પરમાત્માઓને નમસ્કાર કરવાથી પરમાત્મપદ પર શ્રદ્ધા અભિવ્યકત થાય છે. નિશ્ચયથી તે પોતાના આત્માનું
સ્વરૂપ છે એમ વિચારવાથી સમ્યગુ જ્ઞાન ગુણ વિકસે છે. અને એવું જ સ્વરૂપ નિશ્ચય નયથી સર્વ જીવોનું છે એવી પરિણતિ થવાથી સમ્યગું ચારિત્ર ગુણ - સ્થિરતા ગુણની પ્રાપ્તિ થાય છે.
સમ્યગુ દર્શન- પરમાત્મ સ્વરૂપનું શ્રદ્ધાન. સભ્ય જ્ઞાન - પોતાના આત્મામાં તે તે સ્વરૂપનું હોવું તેનો સ્વીકાર.
સમ્યગુ ચારિત્ર - સર્વ જીવોમાં નિશ્ચયથી તે સ્વરૂપની સ્વીકૃતિ અને તમૂર્વક ઉચિત વ્યવહાર.
એ ત્રણ ગુણ સ્થિર થવાથી અભય અદ્વેષ અખેદ ગુણની પ્રાપ્તિ થાય છે. સમ્યગુ દર્શનથી અભય, સમ્યગુ જ્ઞાનથી અદ્વેષ, અને સમ્યગું ચારિત્રથી અખેદ અનુભવાય છે. પ્રથમ પદથી પરમાત્મ પદ, નિજાત્મ તત્ત્વ, અને સર્વત્ર બ્રહ્મ તત્ત્વ અંગીકાર થાય છે.
૨૪. નવકાર અને સામાયિક
શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રનું સ્મરણ આત્મ તત્ત્વ પ્રત્યે પ્રીતિ - ભકિત - ઉત્પન્ન કરવા માટે છે. “કરેમિ ભંતે' ની પ્રતિજ્ઞા અનાત્મ તત્ત્વથી છૂટવા માટે છે, એક પ્રવૃત્તિરૂપ છે, બીજી નિવૃત્તિરૂપ છે. સંસાર અને તેના હેતુઓથી વિરામ પામવું તથા મોક્ષ અને તેના હેતુઓમાં પ્રવૃત્ત થવું તે અનુકૂળ નિવૃત્તિ અને પ્રવૃત્તિ પક્ષ છે. બંન્ને સાપેક્ષ હોય ત્યારે શુદ્ધ બને છે.
ભવનું કારણ આત્માનું અજ્ઞાન છે. એ અજ્ઞાન પુદ્ગલમાં આત્મભાવ - પેદા કરે છે. તે રાગ દ્વેષ છે.
૨૫. અનુભવ એટલે શું ?
સ્વ શુદ્ધ આત્માનુભૂત આત્મભાવ તેને અંતર્જલ્પાબર અનુભૂતિ પણ કહે છે અને તે પäતી અને પરાવાણીનો એક પ્રકાર છે. મન બુદ્ધિ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
