Page Text
________________
loyo
ચતુર્વિધ સંઘ ૧૩ સંસારમણમાં એક જીવ : વળગે છે તેવી જિજ્ઞાસા થઇ. ગુરુદેવે જણાવ્યું કે “મૃત્યુ સમયે શ્રાવક પ્રિયંકર રાજા
જેવી લેણ્યા ઊપજે તેવી ગતિ હોય છે.” તે માટે જાંબુ
ખાવાવાળા છ ભિન્ન વિચારવાળા જીવો અને ધાડ પાડવામાં સંસારી તમામ જીવો વિવિધ જીવાયોનિમાં ભટકે છે.
પણ હિંસકથી લઈ અનુકંપા- ભાવવાળા છે અલગ અલગ સુખ-દુઃખ અનુભવે છે અને સંસારચકમાં અટવાયેલ અનંતા
મનોવૃત્તિવાળા જીવોનું દષ્ટાંત ગુરુદેવે આપ્યું. આત્માના વિવિધ કાળ સુધીના સમયમાં વિવિધ વિચિત્ર સ્થિતિને પરિસ્થિતિઓ
પરિણામમાંથી કયા પરિણામને શું કહેવાય તે સમજાવી સારમાં પામે છે. ફકત મોક્ષમાં ગયેલા આત્માઓ જ શાશ્વત સુખના જણાવ્યું કે “અતિ રૌદ્રધ્યાની કણ લેસ્થાથી જીવ નરકગતિ ભાગી છે, બાકીના જીવો દુઃખ- પ્રચૂર જીવન વિતાવે છે.
પામે છે. નીલ લેશ્યાથી સ્થાવરપણું, કાપોત લેશ્યાથી તિર્યંચકીર્તિધર નામના જ્ઞાની મુનિરાજે અરિદમન રાજાની ગતિ, વિવેકી માર્ગાનુસારી પીત વેશ્યા વડે મનુષ્યનો ભવ, રાણીને રાજાના અચાનક આગમનના સમાચાર આપી આશ્ચર્ય ક્ષમાશીલ- વ્રતનિયમ યુકત પદમલેશ્યા વડે દેવગતિ અને ઉપજાવ્યું. જ્ઞાની મુનિરાજની વાતમાં શ્રદ્ધા રાખી રાણી ઉત્તમોત્તમ શુકલ લેશ્યાથી મંદ કષાયી, રાગદ્વેષ વિજેતા અલંકારોથી સુશોભિત બની ઊભી રહી અને ખરેખર રાજા મહાત્મા બની મુક્તિનાં સુખને મેળવી જાય છે.' આવ્યા. તે બધુંય જ્ઞાની ભગવંતની કૃપાથી જાણ્યું છે તેમ જાણી
ગુરુદેવના શ્રીમુખે વેશ્યાનું તત્ત્વજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી પોતાના રાજા મહાત્માને મળ્યો અને જ્ઞાનપરીક્ષા કરવા જણાવ્યું કે
પિતાનું સાત જ દિવસમાં પરિવાર પૈસા ને રાજસુખમાં “આપ મને કહો કે અત્યારે મારા મનમાં શું વિચાર આવી આસક્તિના કારણે કમોત મોત પછી તુચ્છ કીડાના ભાવમાં ગયો?'
ભ્રમણ જાણી પ્રિયંકર રાજા ચેતી ગયો. ભવપ્રપંચ ને “હે રાજન ! તમે તમારા મૃત્યુનું વિચાર્યું અને સારમાં ભવભયથી તેનો આત્મા વૈરાગ્ય પામી ગયો. જ્ઞાની ભગવંતે કહેવાનું કે તમે સાતમા દિવસે વીજળી પડવાથી મરણ પામશો તેને પ્રતિબોધિત કર્યો. ચારિત્ર મોહનીય કર્મના ઉદયના કારણે અને મૃત્યુ પામી અશુચિમાં બેઈન્દ્રીય કીડા બનશો.. ચારિત્ર પ્રગતિના ભાવો ન થયા, પણ શ્રાવક-જીવનનાં અમૂલ્ય
એકવાર તો આવી અગમ ભવિષ્યવાણી રાજાના મનને વ્રતો ઉચ્ચારી જીવનમાં પાળી જાણ્યાં, જીવનમાં પીત વેશ્યા સતાવી ગઈ, પણ તરત રાજા અરિદમને પુત્ર પ્રિયંકરને બોલાવી
ઓળંગી પદમ લેશ્યા સુધી પણ પહોંચ્યા. વ્રત-નિયમ ને કીડાનો ભવ જો મળે તો પોતાના જ હાથે મારી નાખી તે ભવ
બ્રહ્મચર્યની પવિત્રતાથી તે પ્રિયંકર રાજાનો જીવ મરણ પૂરો કરાવી દેવાની અંગત સૂચના આપી. પછીના ઠીક સાતમા
પશ્ચાત દેવલોકની પ્રગતિ પામ્યો. આગામી ભવમાં વિસ્તાર દિવસે મુનિરાજની આગાહી મુજબે જ રાજા મૃત્યુ પામ્યો ને
પણ પામશે. અશુચિમાં કીડો પણ બન્યો. નવા રાજા પ્રિયંકરે તે કીડાને જોયો
૧૪ સત્યમેવ જયતે : શ્રાવક હંસરાજા અને મારી નાખવા પત્થર-લાકડી વગેરેનો ઉપયોગ કર્યો, પણ તે કીડો તો પ્રાણ બચાવવા સંતાવા લાગ્યો. પ્રિયંકર તરત જ્ઞાની
પ્રભુજીએ જે જે મહાવ્રતો કે અણુવ્રતો જણાવ્યાં છે તેનાં મહાત્માને મળ્યા ને કીડો તે જ પિતાનો જીવ છે કે બીજો તે આઠર-આચરણ દ્વારા જીવાત્મા ખૂબ ઉત્તમ પ્રગતિ સાધી શકે પૂછયું. જવાબ- તે જ પિતાનો જીવ. છતાંય હવે મરી નવો ભવ છે. એક નાનો નિયમ પણ જો સચોટ પળાય તો તે દ્વારા ઉત્પન્ન મેળવવાને બદલે જીવવાની આશાવાળો શા માટે તેમ છતાં થતી શુદ્ધિ આત્માને નારી શકે છે. તેવાં વ્રતોમાં મહત્ત્વનું વ્રત છે મહાત્માએ પ્રકાણ્યું
સત્યભાષા. “સત્યમેવ જયતે'ના ન્યાયે હંમેશા સત્યનો જ “હે રાજન ! વિઝામાં જન્મનાર કીડાને વિઝાની જુગુપ્સા
વિજય અંતે હોય છે, કારણ કે અસત્યનાં પગલાં ખૂબ ટૂંકા
પડે છે. નથી હોતી. ઇન્દ્રને દેવલોકનાં સુખો વચ્ચે જેવી જીજીવિષા હોય છે તેવી જ જીવવાની લિસા વિઝાના કીડાને પણ હોય છે, પણ જૈનદર્શનમાં ફકત તેવા સત્યને જ મહત્ત્વ અપાય છે, કારણ કે તે તેવી અશુચિમાં પણ સુખની માન્યતા ધરાવતો જે દ્વારા કોઇ જીવનું અહિત ન થતું હોય, જીવહિંસા કે મહા હોવાથી મરણ નથી ઈચ્છતો.'
અનર્થ ઉત્પન્ન થાય તેવા સત્ય કરતાં મૌન વધારે મજબૂત નવરાજ પ્રિયંકર તો તત્ત્વ જાણી ડઘાઈ ગયો. કયા
ગણાય છે. કારણથી મરણ પછી અલગ અલગ ગતિ ભિન્ન ભિન્ન જીવને હંસરાજાએ અસત્ય વચનથી ઉત્પન્ન થતાં અપાયોમાં
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004514 |
| Book Title | Chaturvidha Sangha Tawarikhni Tejchhaya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 1028 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, History, & Society |
| File Size | 44 MB |