Abhidharmadipa with Vibhasaprabha Vrutti

SR No.: 004384
Original Sutra Author: N/A
Author: P S Jaini
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Publication Year: 1977
Total Pages: 660
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 475

अभिधर्मदीपे [384. प्रायेण हि सत्त्वाः रूपाद्य पभोगरतत्वात् मोक्षविमुखा भवन्ति वेदनाभिनन्दित्वात्, सा चाभिनन्दना चित्तस्यादान्तत्वात्। तच्चादान्तत्वं रागादिभिः / श्रद्धादिभिश्च दान्तत्वं भवति / चतुष्ट्वमपि चतुर्विपर्यासप्रतिपक्षत्वात् / 2 अशुचौ शुचिसंज्ञाविपर्यासप्रतिपक्षो हि कायपरीक्षा। दुःखे सुखसंज्ञाविपर्यासप्रतिपक्षो वेदनापरीक्षा। अनित्ये नित्य संज्ञाविपर्यासप्रतिपक्षश्चित्तपरीक्षा, चित्तस्य लघुपरिवर्तित्वात्। अनात्मन्यात्मसंज्ञाविपर्यासप्रतिपक्षो धर्मपरीक्षा। धर्मस्मत्युपस्थानस्य वैचित्र्यादेकात्मसंज्ञाविपर्यासो निवर्तते। 'आदि'शब्दाच्चतुराहार'. पञ्चस्कन्ध प्रतिपक्षत्वाद्यथायोगम् / / स तदानीं योगाचारः [ 384] समस्तालम्बिनान्त्येन तान्वेत्य (त्य) ध्र वतादिभिः / / *सम्भिन्नालम्बनं हि धर्मस्मत्युपस्थानं त्रिचतुष्पञ्चस्कन्धालम्ब 1 Cf. यतो वा कामरागस्य कायोऽधिष्ठानं स च वेदनाऽभिलाषात्, स च चित्तस्यादान्तत्वात्, तत्क्लेशप्रहाणादिति वैभाषिकाः / Akb. VI. 15 c. 2 Cf. चतुष्कन्तु विपर्यासविपक्षतः / Ak. VI. 1.5 i... ""पिण्डविभागतो धर्माणामनात्मकारित्वाद्धर्ममात्रं रहितमात्मनेति * धर्मनिर्वचनतः / धर्मा इमे पृथक् पृथगवस्थिताः। न च कश्चित्स्वतन्त्र आत्मेति / तद्दर्शनाद्वा / Saky. pp. 531-2.-यस्माच्चतुरो विपर्यासान् भिन्दन्ति तस्माच्चत्वार्येवोच्यन्ते स्मृत्युपस्थानानि न न्यूनाधिकानि / Aam. p. 1135 ___Cf. कस्मा पन भगवता चत्तारो व सतिपट्टाना वृत्ता अनूना अनधिका ति ? वेनेय्यहितता तण्हाचरित-दिछिचरित-समथयानिक-विपस्सनायानिकेसुआरम्मणत्ता " / सुभ-सुखनिच्च-प्रत्तभावविपल्लासप्पहानत्थं वा"। न केवलञ्च विपल्लासप्पहानत्थमेव अथ खो चतुरोधयोगासवगन्थउपादानअगतिप्पहानत्थम्पि चतुबिधाहारपरिनत्थम्पि चत्तरो व वुत्ता / अट्ठकथायं पन सरणवसेन चेव एकत्थसमोसरणवसेन च एकमेव सतिपट्टानं, प्रारम्मणवसेन चत्तारो ति एतदेव वुत्तं / Vbh. A. p. 215. 3 चत्तारो आहारा / कळिकारो आहारो ओळारिको वा सुषुमो वा, फस्सो दुतियो, मनोसञ्चेतना ततिया, विज्ञाणं चतुत्यं / Digha, xxx. III. 1. 11. * Rupa-vedana-samjna-samskara-vijnana. 5 Cf. स धर्मस्मृत्युपस्थाने समस्तालम्बने स्थितः। अनित्यदुःखतः शून्यानास्मतस्तान् विपश्यति // AR. VI 1c 6 चतुर्थमुभयथेति। धर्मस्मृत्युपस्थानमसंभिन्नालम्बनममिधालम्बनं भवति / कायवेदनाचित्तव्यतिरिक्तधर्मालम्बनत्वस भवात् / संभिन्नालम्बनमपि भवति / "यदि कार्य वेदनां