Abhidharmadipa with Vibhasaprabha Vrutti

SR No.: 004384
Original Sutra Author: N/A
Author: P S Jaini
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Publication Year: 1977
Total Pages: 660
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 227

द्वितीयाध्याये तृतीयपादः। यदुक्तं चैतसिकास्तु सहोत्पद्यन्त इति तदभिधीयताम् / के पुनस्ते चैतसिका धर्माः ?' ते पञ्चप्रभेदाः-महाभीमाः, कुशलमहाभौमाः, क्लेशमहाभौमाः, अकुशलमहाभीमाः, परीत्तक्लेशमहाभौमिकाश्च / महती चित्त भूमिरेषामिति त इमे महाभीमाः / भूमिर्गतिरित्यर्थः / एवं सर्वत्र विग्रहः कार्यः / तत्र तावन्महाभौमा निर्दिश्यन्ते / / [112] दशधर्मा महाभौमा वित्संज्ञाचेतनास्मृतिः। छन्द: स्पर्शोऽधिमोक्षश्च धीः समाधिर्मनस्कृतिः // ' एते दशधर्माः सर्वस्यां चित्तभूमौ त्रैधातुक्यामनास्रवायां च समग्रा भवन्ति / 1 For the Sarvastivadins' list of the Chaitasika-dharmas, see Th. Stcherbatsky: The Central Conception of Buddhism, pp. 100-105 and LVPAK. II. p. 150 n. 2. For the Sthaviravadins' list, see S. Z. Aung : Combendium of Philosophy, pp. 14 fol. and Nyanaponika: Abhidhamma Studies, pp. 10-14. For the Yogacharas' list; see N. A. Sastri : Alambanapariksha, pp. 113-5 (Appendix) and Asm. pp. 5-11. The Vigrahavyavartani (pp. 4-5) gives a list of 119 Kusaladharmas. For a detailed account of this topic, see W. M. Mc Govern : A Manual of Buddhist Philosophy, vol. I. pp. 137 162. 1 Cf. प्राप्त्या वा पञ्चधा चैता महाभूम्यादिभेदतः / Ak. II. 23 cd. 2 Cf. वेदना चेतना संज्ञा च्छन्दः स्पर्शो मतिः स्मृतिः / मनस्कारोऽधिमोक्षश्च समाधिः सर्वचेतसि // Ak. II. 24. 4 Cf. इमे किल दश धर्माः सर्वत्र चित्तक्षणे समग्रा भवन्ति / Akb. II. 24. But Vasubandhu holds a different view : 'इमे किल' इति / किलशब्दः परमतद्योतने / स्वमतं तु च्छन्दादयः सर्वचेतसि न भवन्ति / तथा ह्यनेनैवात्रार्येण पञ्चस्कन्धके लिखितम्। Salv. p, 127. seo LVPAR. JI. pp. 150, n. 2. According to the Sthaviravadins only seven chaitasikas are sarvachittasadharana : फस्सो वेदना सझा चेतना एकाग्गता जीवेतेन्द्रियं मनसिकारो चेति सत्तिमे सब्बचित्तसाधारणा नाम | A Sangaho II. 2. The Yogacha ra list has only five :सवा स्पर्शमनस्कारवित्संज्ञाचेतनान्वितम् / Trimsika, 3 cd. .