________________
जमाणाइं अफासिज्जमाणाइं विद्वंसमागच्छंति, एएसिं णं भंते! पोग्गलाणं अणासाइजमाणाणं अफासाइजमाणाण य कयरे कयरे अप्पा वा बहुया वा तुला वा विसेसाहिया वा ?, गोयमा ! सबत्थोवा पुग्गला अणासाइजमाणा अफासाइज्जमाणा अणंतगुणा, बेइंदियाणं भंते! जे पोग्गला आहारत्ताए गिव्हंति ते णं तेसिं पुग्गला कीसत्ताए भुज्जो भुज्जो परिणमंति ?, गोयमा ! जिब्भिदियफासिंदियवेमायत्ताए भुज्जो भुज्जो परिणमंति, बेइंदियाणं भंते! पुष्ठाहारिया पुग्गला परिणया तब जाब चलिये कम्मं निज्जरंति, तेइदियचउरिंदियाणं णाणत्तं ठिईए जाव णेगाई च णं भागसहस्साई अणाघाइजमाणाइं अणासाइजमाणाई अफासाइजमाणाई विद्वंसमागच्छंति, एएसि णं भंते! पोग्गलाणं अणाघाइजमाणाणं ३ पुच्छा, गोयमा ! सव्वत्थोवा पोम्गला अणाघाइजमाणा अणासाइजमाणा अनंतगुणा अफासाइज्जमाणा अनंतगुणा, तेइंदियाणं पाणिदियजिन्भिदियफासिंदियवेमायाए भुज्जो २ परिणमंति चउरिंदियाणं चक्खिदियघाणिदियजिम्मिदियफासिंदियत्ताए भुज्जो भुज्जो परिणमंति, पंचिदियतिरिक्खजोणियाणं ठिई भणिऊणं ऊसासो बेमायाए, आहारो अणाभोगनिव्वत्तिओ अणुसमयं अविरहिओ, आभोगनिव्यत्तिओ जहन्नेणं अंतोमुत्तस्स उकोसेणं छट्टभत्तस्स, सेसं जहा चउरिंदियाणं जाव चलियं कम्मं निजति, एवं मणुस्साणवि, नवरं आभोगनिव्वत्तिओ जहन्नेणं अंतोमुहुतं उक्कोसेणं अनुमभत्तस्स सोइंदियवेमायत्ताए भुज्जो भुजो परिणमंति सेसं जहा चउरिंदियाणं तहेब जाव निज्जति, वाणमंतराणं ठिईए नाणत्तं परिणमंति अक्सेस जहा नागकुमाराणं, एवं जोइसियाणवि, नवरं उस्सासो जहन्नेणं मुहुत्तपुहत्तस्स उक्कोसेणवि मुहुत्तपुहुत्तस्स, आहा जणं दिवसपुहुत्तस्स उकोसेणवि दिवसपुत्तस्स सेसं तहेब, वेमाणियाणं ठिई भाणियव्वा ओहिया, ऊसासो जहन्त्रेणं महत्तपुहुत्तस्स उक्कोसेणं तेतीसाए पक्खाणं, आहारो आभोगनिव्वत्तिओ जहत्रेणं दिवसपुहुत्तस्स उक्कोसेणं तेत्तीसाए बाससहस्साणं, सेसं चलियाइयं तहेव जाव निज्जरेंति (प्र० एवं ठिती आहारो य भाणियव्वो, ठिती जहा ठितीपए तहा भाणियव्वा, सबजीवाणं आहारोऽवि जहा पण्णवणाए पढमे आहारुदेसए तहा भाणियव्वो एत्तो आढतो-नेरइयाणं भंते! आहारट्टी जाव दुक्खत्ताए भुज्जो भुज्जो परिणमंति)। १६ । जीवा णं भंते! कि आयारंभा परारंभा तदुभयारंभा अनारंभा ?, गोयमा! अत्थेगइया जीवा आयारंभावि परारंभावि तदुभयारंभावि नो अणारंभा अत्थेगइया जीवा नो आयारंभा नो परारंभा नो तदुभयारंभा अणारंभा से केणद्वेणं भंते! एवं वृच्चइ अत्येगइया जीवा आयारंभावि एवं पडिउच्चारेयब्वं ?, गोयमा! जीवा दुविहा पं० तं संसारसमावन्नगा य असंसारसमावन्नगा य, तत्थ णं जे ते असंसारसमावन्नगा ते णं सिद्धा, सिद्धा णं नो आयारंभा जाव अणारंभा, तत्थ णं जे ते संसारसमावन्नगा ते दुविहा पं० तं संजया य असंजया य, तत्थ णं जे ते संजया ते दुविहा पं० तं० पमत्तसंजया य अप्पमत्तसंजया य, तत्थ णं जे ते अप्पमत्तसंजया ते णं नो आयारंभा नो परारंभा जाव अणारंभा, तत्थ णं जे ते पमत्तसंजया ते सुहं जोगं पडुच्च नो आयारंभा नो परारंभा जाव अणारंभा, असुभं जोगं पडुच्च आयारंभावि जाव नो अणारंभा, तत्य णं जे ते असंजया ते अविरतिं पहुच आयारंभावि जाव नो अणारंभा, से तेणट्टेणं गोयमा ! एवं वृच्चइ-अत्थेगइया जीवा जाव अणारंभा, नेरइयाणं भंते! किं आयारंभा परारंभा तदुभयारंभा अणारंभा ?, गोयमा ! नेरइया आयारंभावि जाव नो अणारंभा, से केणद्वेणं भंते! एवं बुच्चइ ? गोयमा ! अविरति पहुच से तेणद्वेणं जाव नो अणारंभा, जाव पंचिदियतिरिक्खजोणिया, मणुस्सा जहा जीवा, नवरं सिद्धिविरहिया भाणियष्वा, बाणमंतरा जाव वैमाणिया जहा नेरइया, सलेस्सा जहा ओहिया, कण्हलेसम्स नीललेसस्स काउलेसस्स जहा ओहिया जीवा, नवरं पमत्तअप्पमत्ता न भाणियचा, तेउलेसस्स पम्हलेसस्स सुकलेसस्स जहा ओहिया जीवा, नवरं सिद्धान भाणियब्वा । १७। इहभविए भंते! नाणे परभविए नाणे तदुभयभविए नाणे ?, गोयमा ! इह भविएऽवि नाणे परभविएऽवि नाणे तदुभयभविएऽवि णाणे, दंसणंपि एवमेव, इद्दभविए भंते! चरित्ते परभविए चरिते तदुभयभविए चरिते ?, गोयमा ! इहभविए चरिते नो परभविए चरिते नो तदुभयभविए चरिते एवं तवे संजमे । १८ । असंवुडे णं भंते! अणगारे किं सिज्झइ बुज्झइ मुम्बइ परिनिवाइ सङ्घदुक्खाणमंतं करेड ?, गोयमा ! नो इणट्टे समट्टे, से केणट्टेणं जाब नो अंतं करेइ ?, गोयमा ! असंबुडे अणगारे आउयवज्जाओ सत्त कम्मपगडीओ सिढिलबंधणवदाओ धणियबंधणबद्धाओं पकरेइ हस्सकालठिइयाओ दीहकालडिइयाओ पकरेइ मंदाणुभावाओ तिष्वाणुभावाओ पकरेइ अप्पपएसग्गाओ बहुप्पएसग्गाओ पकरेइ आउयं च णं कम्मं सिय वंधइ सिय नो बंधइ अस्थायावेयणिज्जं च णं कम्मं भुज्जो भुजो उवचिणाइ अणाइयं च णं अणवद्ग्गं दीहमदं चाउरंतसंसारकंतारं अणुपरियदृइ, से एएणट्टेणं गोयमा ! असंबुडे अणगारे णो सिज्झइ ५, संबुडे णं भंते! अणगारे सिज्झइ ५१, हंता सिज्झइ जाव अंतं करेद्द, से केणद्वेगं ?, गोयमा ! संबुडे अणगारे आउयवज्जाओ सत्त कम्मपगडीओ धणियबंधणबद्धाओ सिढिलबंधणबढाओ पकरेड दीहकालठिइयाओ हस्सकालडिइयाओ पकरेइ तिब्वाणुभावाओ मंदाणुभावाओ पकरेइ बहुप्पएसग्गाओ अप्पपएसग्गाओ पकरेइ आउयं च णं कम्मं न बंधइ अस्सायावेयणिज्वं च णं कम्मं नो भुजो भुज्जो उवचिणाइ अणाइयं च णं अणवदग्गं दीहमदं चाउरंतसंसारकंतारं वीइवयइ, से एएणद्वेणं गोयमा ! एवं बुच्चइ-संबुडे अणगारे सिज्झइ जाव अंत करेइ । १९ । जीवे णं भंते! अस्संजए अविरए अप्पडिहयपञ्चक्खायपावकम्मे इओ चुए पेच्चा देवे सिया ?, गोयमा! 'अत्थेगइए देवे सिया अत्थेगइए नो देवे सिया, से केणट्टेणं जाव इओ चुए पेच्चा अत्थेगइए देवे सिया अत्थेगइए नो देवे सिया ?, गोयमा ! जे इमे जीवा गामागरनगर निगमरायहाणिखेडकच्चडमडंवदोणमुहपट्टणासमसन्निवेसेसु अकामतण्हाए अकामछुहाए अकामबंभचेरवासेणं अकामसीतातवदंसमसग अण्हाणगसेयजलमलपंकपरिदाहेणं अप्पतरं वा भुज्जतरं वा कालं अप्पाणं परिकिलेसंति कालमासे कालं किच्चा अन्नयरेसु वाणमंतरेसु देवलोगे देवनाए उबवत्तारो भवति, केरिसा णं भंते! तेसिं वाणमंतराणं देवाणं देवलोगा पं० १, गोयमा ! से जहानामए-इहं मणुस्सलोगंमि असोगवणेइ वा सत्तबनवणेइ वा चंपयवणे वा च्यवणेइ वा तिलगवणेइ वा लाउयवणे वा निग्गोहवणेइ वा छत्तोववणेइ वा असणवणेइ वा सणवणे वा अयसिवणेइ वा कुसुंभवणेइ वा सिद्धत्यवणेइ वा बंधुजीवगवणेइ वा णिश्चं कुसुमियमाइयलवइयथवइयगुलइयगोच्छियजमलियजुवलियविणमियपणमियसुविभत्तपिंडिमंजविडेंसगधरे सिरीए अतीव अतीव उबसोभेमाणे उवसोभेमाणे चिट्ठइ, एवामेव तेर्सि वाणमंतराणं देवाणं देवलोगा जहत्रेणं दसवाससहस्सद्वितीएहिं उच्कोसेणं पलिओवमद्वितीएहिं बहूहिं वाणमंतरेहिं देवेहिं तदेवीहि य आइज्या १६१ श्रीभगवत्यं - -
मुनि दीपरत्नसागर