________________
प्रतिष्ठाविधि-जलानयन - कलशारोपणादिविधि ।
१०७ ॐ वृषभेभ्यः स्वाहा १५ । ॐ कामचारेभ्यः स्वाहा १६ । ॐ निर्माणेभ्यः स्वाहा १७ । ॐ दिशान्तरक्षितेभ्यः खाहा १८ । ॐ आत्मरक्षितेभ्यः स्वाहा १९ । ॐ सर्वरक्षितेभ्यः स्वाहा २० । ॐ मरुद्भयः खाहा २१ । ॐ वसुभ्यः खाहा २२ । ॐ अश्वेभ्यः स्वाहा २३ । ॐ विश्वेभ्यः स्वाहा २४ ॥ पञ्चमवलकेॐ सौधर्मादीन्द्रादिभ्यः स्वाहा १ । तद्देवीभ्यः स्वाहा २ । ॐ चमरादीन्द्रादीभ्यः खाहा ३ । तद्देवीभ्यः खाहा ४ । ॐ चन्द्रादीन्द्रादिभ्यः स्वाहा ५ । तद्देवीभ्यः स्वाहा ६ । ॐ किन्नरादीन्द्रादिभ्यः खाहा ७ । ३ तद्देवीभ्यः खाहा ८॥ षष्ठवलके-ॐ इन्द्राय खाहा १ । ॐ अग्नये स्वाहा २। ॐ यमाय स्वाहा ३ । ॐ नैर्ऋतये वाहा ४ । ॐ वरुणाय स्वाहा ५ । ॐ वायवे वाहा ६ । ॐ कुबेराय स्वाहा ७ । ॐ ईशानाय स्वाहा ८ इति ॥ एके वाहुः- ॐ नागाय खाहा १ । ॐ ब्रह्मणे खाहा २ । इति नागब्रह्माणौ पुनरप्यमीशानदलयोः पूजयेत् । पुनः प्रथमवलके ग्रहपूजा - ॐ आदित्याय खाहा १ । ॐ सोमाय स्वाहा २। ॐ भूमिपुत्राय खाहा ३ । ॐ बुधाय खाहा ४ । ॐ बृहस्पतये खाहा ५ । ॐ शुक्राय खाहा ६ । ॐ ॥ शनैश्चराय स्वाहा ७ । ॐ राहवे खाहा ८ । ॐ केतवे खाहा ९। इति नन्द्यावर्त्तलिखितोच्चारणेन पूजा कार्या । ततः सदशाव्यंगवस्त्रेणेत्यादिक्रमः प्रागुक्त एव । नन्द्यावर्त च बहुषु प्रतिष्ठाचार्येषु मुख्य एव प्रतिष्ठाचार्यः पूजयति ।
६१०३. अथ जलानयनविधिः- महामहोत्सवेन जलाशयतीरमुपगम्य पूर्वप्रतिष्ठितप्रतिमानानं विधाय दिक्पालेभ्यो बलिं प्रदाय दिक्षु प्रक्षेपबलिः प्रक्षिप्यते । ततश्चैत्यवन्दनं श्रुत-शान्ति-देवतासमस्तवैया- 15 वृत्त्यकरकायोत्सर्गाः स्तुतयश्च । ततो वरुणदेवताकायोत्सर्गः स्तुतिश्च ।
मकरासनमासीनः शिवाशयेभ्यो ददाति पाशशयः ।
आशामाशापालः किरतु च दुरितानि वरुणो नः ॥१॥ ततो जलाशये पूजार्थं पुप्पफलादिक्षेपः । ततो वस्त्रपूतेन जलेन कुम्भाः पूर्यन्ते । पुनर्महोत्सवेन देवगृहे आगमनम् । जलानयनविधिः ।
अपरे त्वित्थमाहुः-धूपवेलापूर्व पार्श्वे बलिं विकीर्य सदशवस्त्रकंकणमुद्रिका परिधाय देवस्याग्रे धृत्वा रिक्तकलशांश्चतुरोऽधिवासयेत् । तान् शिरस्यधिरोप्याविधवाः कलशधरस्त्रियः साधःप्रतिमं छत्रं सातोद्यनादं गृहीतवति स्त्रात्रकारे जलाशयं गच्छन्ति । तत्र च पार्श्वे बलिं क्षिप्त्वा फलेन धूपादिना च जलाशयं पूजयित्वा तज्जलमानीय तेनापूर्य कलशान् छत्राधोधृतप्रतिमाग्रतो न्यसेत् । ततः प्रतिमा परिधाप्य देवान् वन्देत, श्रुतदेव्यादिकायोत्सर्गान् कुर्यात् , स्फीत्या चैत्यमागच्छेदिति ।
६१०४. अथातः कलशारोपणविधिः-तत्र भूमिशुद्धिः गन्धोदकपुष्पादिसत्कारः, आदित एव कलशाधःपञ्चरत्नकं सुवर्ण-रूप्य-मुक्ता-प्रवाल-लोहकुम्भकारमृत्तिकारहितं न्यसनीयम् । पवित्रस्थानाज्जलानयनं प्रतिमास्नात्रं शान्तिबलिः सोदकासौषधिवर्तनं स्त्रीभिः ४ मात्रकाराभिमन्त्रणं सकलीकरणं शुचिविद्यारोपणं चैत्यवन्दनं शान्तिनाथादिकायोत्सर्गः । श्रुत १ शान्ति २ शासन ३ क्षेत्र ४ समस्तवै० ५। कलशे कुसुमांजलिक्षेपः । तदनन्तरमाचार्येण मध्यांगुलीद्वयोकिरणेन तर्जनीमुद्रा रौद्रदृष्ट्या देया । तदनु वामकरे जलं गृहीत्वा ॥ कलश आच्छोटनीयः । तिलकं पूजनं च । मुद्गरमुद्रादर्शनम् । औं ही क्ष्वी सर्वोपद्रवं रक्ष रक्ष स्वाहा । चक्षरक्षा कलशस्य सप्तधान्यकप्रक्षेपः हिरण्यकलशचतुष्टयनानं सौंषधिस्नानं मूलिकास्नानं गं० वा. चं० कुं० कर्पूरकुसुमजलकलशस्त्रानं पंचरत्नसिद्धार्थकसमेतग्रन्थिबन्धः । वामधृतदक्षिणकरेण चन्दनेन सर्वाङ्गमालिप्य पुष्पसमेतमदनफलऋद्धिवृद्धियुतारोपणम् । कलशपंचाङ्गस्पर्शः, धूपदानं, कंकणबंधः, स्त्रीमिः प्रोखणं, सुर
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org