________________
५२
-
दशवैकालिक - मूलसूत्रं - १ /-/ १ उज्जेनि, पच्छा सो सगडं भरेत्ता उज्जेनिा गतो, ताए भणिओ य-जहा एक्केक्कयं दीणारेण दिज्जहत्ति, सा चिंतेश्वरं खु चिरं खिप्पंतो अच्छउ, तेन ताओ वीहीए उड्डियाओ, कोई न पुच्छइ, मूलदेवेण दिट्ठो, पुच्छिओ य, सिद्धं तेन, मूलदेवेन चितियं जहा एस वराओ महिलाछोभिओ, ताहे मूलदेवेण भण्णति-अहमेयाउतव विक्किणामि जइ ममवि मुल्लस्स अद्धं देहि, तेन भणियंदेमित्ति, अब्भुवगए पच्छा मूलदेवेणं सो हंसो जाएऊण आगासे उप्पइओ, नगरस्स मज्झे ठाईऊण भणइ जस्स गलए चेडरूवस्स उट्टलिंडिया न बद्धा तं मारेमि, अहं देवो, पच्छा सव्वेण लोएण भीएण दीनारिक्काओ उट्टलिंडियाओ गहियाओ, विक्कियाओ य, ताहे तेन मूलदेवस्स अद्धं दिन्नं । मूलदेवेण य सो भणइ-मंदभग्ग ! तव महिला धुत्ते लग्गा, ताए तव एयं कयं, पत्तियति, मूलदेवेन भण्णइ - एहि वच्चामो जा ते दरिसेमि जदि न पत्तियसि, ताहे गया अन्नाए लेसाए, वियाले ओवासो मग्गिओ, ताए दिन्नो, तत्थ एगंमि पएसे ठिया, सो धुत्तो आगओ, इरी विधुत्तेसह पिबेउमाढत्ता, इमं च गायइ
"इरिमंदिरपन्नहारओ, मह कंतु गतो वणिजारओ । वरिसाण सयं च जीवउ मा जीवंतु घरं कयाइ एउ || '
मूलदेवो भणइ
??
-
"कयलीवणपत्तवेढीया, पइ भणामि देव जं मद्दलएण गज्जती, मुणउतं मुहुत्तमेव ॥' पच्छा मूलंदेवेन भण्णति-किं धुत्ते ?, तओ पभाए निग्गंतूणं पुनरवि आगंओ, तीय पुरओ ठिओ, सा सहसा संभंता अब्भुट्टिया, तओ खाणपिबणे वट्टंतो तेन वाणिएणं सव्वं तीए गीयपज्जन्तयं संभारियं । एसो लोइओ हेऊ, लोउत्तरेवि चरणकरणानुयोगे एवं सीसोऽवि केइ पयत्थे असद्दहंतो कालेण विज्जादीहिं देवतं आयंपइत्ता सद्दहावेयव्वो । तहा दव्वानुओगेहि पडिवाई नाऊण तहा विसेसणबहुलो हेऊ कायव्वो जहा कालजावणा हवइ, तओ सो नावगच्छइ पगयं, कुत्तियावणचच्चरी वा कज्जइ, जहा सिरिगुत्तेण छलुए कया। उक्तो यापकहेतुः । साम्प्रतं स्थापकहेतुमधिकृत्याह
नि. [८८/२]
लोगस्स मज्झजाणण थावगहेऊ उदाहरणं ॥
वृ.'लोकस्य' चतुर्दशरज्ज्वात्मकस्य मध्यज्ञानम्, किम् ?, स्थापकहेतावुदाहरणमित्यक्षरार्थः ॥ भावार्थः कथानकादवसेयः, तच्चेदम् - एगो परिव्वायगो हिंडइ, सो य परूवेइ खेत्ते दाणाई सफलंतिकट्टु समखेत्ते कायव्वं, अहं लोगस्स मज्झं जाणामि न पुण अन्नो, तो लोगो तमाढाति, पुच्छि य संतो चउसुवि दिसासु खीलए निहणिऊण रज्जूए पमाणं काऊण माइट्ठाणिओ भणइ - एयं लोयमज्झंति, तओ लोओ विम्हयं गच्छइ-अहो भट्टारएण जाणियंती, गोसावओ, तेन नायं, कहं धुत्त लोयं पयारेइत्ति ?, तो अहंति वंचामित्ति कलिऊण भणियंन एस लोयमज्झो, भुल्लो तुमंति, तओ सावएण पुणो मवेऊण अन्नो देसो कहिओ, जहेस लोयमज्झोत्ति, लोगो तुट्ठो, अण्णे भणंति-अनेगट्ठाणेसु अन्नं अन्नं मज्झं परूवंतयं दट्ठूण विरोधो चोइओत्ति । एवं सो तेन परिवायगो निप्पिट्टपसिणवागरणो कओ । एसो लोइओ थावगहेऊ, लोउत्तरेऽवि चरणकरणानुयोगे कुस्सुतीसुअसंभावणिज्जासग्गाहरओ सीसो एवं चेव पन्नवेयव्वो । दव्वानुजोगे वि साहुणा तारिसं भाणियव्वं तारिसो य पक्खो गोण्हियव्वो जस्स परो उत्तरं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org