________________
२५९
[ किंशुकः पलाशः ] कुत्सितः शुकः ।
[ किञ्जल्कः ] कुत्सितो जल्कः । [किंकिरातम् ]* कुत्सितः किरातः ॥ छ ||
पोटा-युवति स्तोक- कतिपय-गृष्टि- धेनु-वशा-वेहद्-बष्कयणी- प्रवक्तृ श्रोत्रिया - ऽध्यायक- धूर्त्त - प्रशंसा रूढैर्जातिः ।।३।१।१११।। [पोटायुवतिस्तोककतिपयगृष्टिधेनुवशावेहद्बष्कयणीप्रवक्तृश्रोत्रियाऽध्यायकधूर्त्तप्रशंसारूढैः ] पोटा च युवतिश्च + स्तोकं च कतिपयं च गृष्टिश्च धेनुश्च वशा च वेहच्च बष्कयणी च प्रवक्ता च श्रोत्रियश्च अध्यायकश्च धूर्त्तश्च * प्रशंसारूढानि च = पोटायुवतिस्तोककतिपयगृष्टिधेनुवशावेहद्बष्कयणीप्रवक्तृश्रोत्रियाऽध्यायकधूर्त्तप्रशंसारूढानि तैः ।
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका ढुंढिका ।
[जातिः] 'जनैचि प्रादुर्भावे' (१२६५) जन् । जायेतेऽपि (भि) धानप्रत्ययावस्याः सा जातिः । 'स्त्रियां क्तिः' (५।३।९१) क्तिप्रति । 'आः खनि - सनि - जनः ' ( ४ |२| ६०) न० आ० । 'समानानां ० ' (१।२।१) दीर्घः ।
[इभ्यपोटा] इभ । इभमर्हति । ' दण्डादेर्यः' ( ६ । ४ । १७८) यप्र० । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) अलोपः । 'आत्’ (२।४।१८) आप्प्र ० आ । (इभ) नपुंसकहस्तिजातिः । इभ्या च सा पोटा च ।
5 [अर्यापोटा] अर्या च सा पोटा च । 'पुम्वत् कर्मधारये' ( ३।२।५७) पुंवत् 1
[नागयुवतिः] नाग ‘जातेरयान्त-नित्यस्त्री-शूद्रात् ' (२।४।५४) डी ( ? ) | ( भाज- गोण - नाग-स्थल० ' (२।४।३० ) ङी । नागी चासौ युवतिश्च । ‘पुम्वत् कर्मधारये ' ( ३।२।५७) पुंवत् ।
[वृन्दार (रि) कयुवतिः ] वृन्दार (रि) का चासौ युवतिश्च । [अग्निस्तोकम् ] अग्निश्चासौ स्तोकं च । [विषस्तोकम् ] विषश्चासौ स्तोकं च । [दधिकतिपयम् ] दधि च तत् कतिपयं च ।
[तक्रकतिपयम् ] तक्रं च तत् कतिपयं च ।
[ अजगृष्टिः ] अजा चासौ गृष्टिश्च । पुम्वत् कर्मधारये ' ( ३।२।५७) पुंवत् ।
[ अजधेनुः ] अजा चासौ धेनुश्च ।
[गोवा ] गौश्चासौ वशा च ।
[ अजवशा] अजा चासौ वशा च ।
[ गोहत्] गौश्चासौ वेहच्च ।
[ अजवेहत्] अजा चासौ वेहच्च ।
श० म० न्यासानुसन्धाने कुत्सितं किरातम् । किरातं काञ्चनारवृक्षस्य पुष्पमिति लघुन्यासः । किंकिरातः कुरण्टकः इत्यभिधानचिन्तामणिः । अयमुणादिना व्युत्पादितः ।
P + स्तोकश्च कतिपयश्च ।
P★ प्रशंसारूढश्च ते ।
5 श० म० न्यासानुसन्धाने अत्र आर्याशब्दस्थाने अर्या इति पाठः सम्यगाभाति । अर्यशब्दश्च 'स्वामिवैश्येऽर्यः' (५।१।३३) साधुः । अर्यशब्दस्य वैश्यजातिवचनत्वात् समासः । बृहद्वृत्तौ - आर्यपोटा ।
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org
