Page Text
________________
अथ तृतीयाऽध्यायस्य प्रथमः पादः ।।
[ परः सहस्राः ] सहस्रात् परे = परः सहस्राः । [परोलक्षाः ] लक्षाल्लक्षाया वा परे
=
परोलक्षाः ||छ ||
पष्ठ्ययत्नाच्छेषे ||३|१ |७६ ॥
षष्ठी । 'षट्-कति-कतिपयात् थट्' (७।१।१६२) थट्प्र० ।
[ षष्ठी] षण्णां पूरणी
[ अयत्नात् ] न यत्नः = अयत्नः, तस्मात् ।
[यतिकम्बलः] यतेः कम्बलः ।
[राजगवीक्षीरम् ] राज्ञो गवां राजगवी । ‘गोस्तत्पुरुषात्' (७|३|१०५) अट्समासान्तः । 'अस्वयम्भुवोऽव्' ( ७।४।७० ) अव् । 'जातेरयान्त - नित्यस्त्री-शूद्रात् ' (२|४|५४) डी | राजगव्याः क्षीरम् ।
1
२३२
[देवदत्तस्य गुरुकुलं, जिनदत्तस्य दासभार्या ] देवदत्तस्य गुरुकुलं, जिनदत्तस्य' दासभार्या इत्यत्र सापेक्षत्वे गमिनिकत्वाद्भवति । वाक्यसमासयोरेकार्थः प्रतिपादकत्वं गमकत्वम् ।
फ्र
[ सर्पिषो नाथितम् ] 'नाधृङ् उपतापैश्वर्याशीःषु च' (७१६) नाथ् । नाध्यते स्म । 'क्त-क्तवतू' (५।१।१७४) क्तप्र० त । 'स्ताद्यशितो०' (४।४।३२) इट् ।
[ मातुः स्मृतम्] 'स्मृ चिन्तायाम् ' (१८) स्मृ । स्मर्यते स्म । 'क्तक्तवतू' (५।१।१७४) क्तप्र० →त । [सर्पिषो दयितम् ] 'दयि दान-गति-हिंसा-दहनेषु च' (७९९) दय् । दय्यते स्म । 'क्तक्तवतू' (५1१1१७४) क्तप्र० →त । 'स्ताद्यशितो०' (४।४।३२) इट् ।
[ मातुरीशितम् ] 'ईशिक् ऐश्वर्ये' (१११६) ई । ईश्यते स्म । 'क्तक्तवतू' (५।१।१७४) क्तप्र० →त ।
[चौरस्य रुग्णम्] 'रुजत् भङ्गे' (१३५०) रुज् । रुज्यते स्म । 'क्त-क्तवतू' (५।१।१७४) क्त ० त । सूयत्याद्योदितः ' (४।२।७० ) त० न० । 'च-जः क गम्' (२।१।८६) ज०म० । 'रपृवर्णान्नो ण० ' (२।३।६३) न० ० ।
Jain Education International
[ चौरस्योज्जासितम् ] 'जसण् ताडने' (१७५८) जस्, उत्पूर्व० । 'चुरादिभ्यो णिच्' ( ३।४।१७) णिच्प्र० - इ । 'ञ्णिति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः । उज्जास्यते स्म । 'क्तक्तवतू' ( ५।१।१७४) प्र० । स्ताद्यशितोऽत्रोणादेरिट्' ( ४ | ४ | ३२ ) इट् । 'णेरनिटि' (४।३।८३) णिच्लोपः ।
[ शतस्य द्यूतम् ] 'दिवच् क्रीडा-जयेच्छा - पणि-द्युति-स्तुति-गतिषु' (११४४) दिव् । दीव्यते स्म । 'क्तक्तवतू' (५।१।१७४) क्तप्रत । 'अनुनासिके च च्छ्र-वः शूट्' (४।१।१०८) व० ऊ ऊ । 'इवर्णादे० ' (१।२।२१) यत्वम् ।
[कटकरणस्यायुक्तः] कटकरणस्यायुक्त इत्यत्र ' कुशला-ऽऽयुक्तेनाऽऽसेवायाम्' (२।२।९७ ) इत्यनेन पष्ठी ।
[सर्पिषो ज्ञानम् ] सर्पिषो ज्ञानमित्यत्र 'ज्ञांशू अवबोधने' (१५४०) ज्ञा । ज्ञायते = ज्ञानम् । 'अनट्' (५।३।१२४) अनट्प्र०→अन । यद्वा ज्ञायति (ते) स्म । 'ज्ञानेच्छाऽर्चाऽर्थ-जीच्छील्यादिभ्यः क्तः' (५।२।९२) प्र० । 'ऋ-वादेरेषां तो नोऽप्र:' ( ४।२।६८) त० न० । 'अज्ञाने ज्ञः षष्ठी (२।२।८० ) षष्ठी न शेषे ।
[ रुदतः प्रव्रजितः ] 'रुदृक् अश्रुविमोचने' (१०८७) रुद् । रोदितीति । 'शत्रानशावेष्यति तु सस्यौ' (५।२।२०) शतृप्र० → अत् । षष्ठी डस् । धृज ( १३० ) धृजु (१३१) ध्वज (१३२ ) - ध्वजु (१३३) धज (१३४) धजु (१३५) - वज (१३६) - 'व्रज गतौ' (१३७) व्रज्, प्रपूर्व० । प्रव्रज्यते स्म । क्तक्तवतू' (५।१।१७४) क्तप्रत । स्ताद्यशितोऽत्रोणा
P5 नाथनं = नाथितम् । 'क्लीबे क्तः' (५।३।१२३) तप्र० त । 'स्ताद्यशितो०' (४|४ | ३२ ) इट् । यद्वा नाथते स्म । 'गत्यर्था०' (५1१1११) तप्र०
त ।
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003292 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 346 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 15 MB |