________________
तत्त्व ]
नवतत्त्वसंग्रह
९.६९
घोलवडा जे काचा गोरस माह घाल्या वडा हुइ ते अभक्ष्य, तत्काल जीवनी उत्पत्ति होइ है, एवं सर्व मूंग आदि दो दल जानना. जेहनी दो दाल होह अने घाणी पीड्या तेल न निकले ते काचा गोरसमे मिल्या अभक्ष्य ए विदल आमगोरसका अर्थ १६, अनंतकाय ३२ अभक्ष्य ते बत्तीस आगे कहेंगे १७; संघाण कहीये अथाणा अर्थात् आचार- विल्ल, अंब, पाडल, नींबू आदि ते जीवनी उत्पत्ति रस चलतके कारण अभक्ष्य १८, वगण काम दीपावे अने नींद घनी आवे अने आकार बुरा १९, अजाण फल फूल आदि कदे (१) विषफल होइ २०; तुच्छ फल जिसके घणे खाणे तृपित न होइ २१; चलित रस जे कुहिया अन्न आदिक उदन पहर उपरांत दही, १६ पहर, छाछ १२ पहर, करंबा ८ पहर, जाडी राबडी १२ पहर, पतली रावडी ८ पहर, लास ४ पर, पूडा ४ पर, रोटी ४ पहर, कांजीके वडे ४ पहर, कोरे वडे ४ पहर, खचडी ४ पर, पीछे सर्व रस चलित होइ है जोकर तप्त आदि कारणे जलदी रस चले तो विवेकीये पहिला ही वरजणा, ए व्यवहारकी अपेक्षा है. एवं २२ वर्जनीयं..
ए
1.
अथ बत्तीस अनंतकाया - सर्व कंद जाति सूरणकंद १, वज्रकंद २, आली हलद ३, आदउ ४, आला कथूर ५, सतावरि ६, विराली ७, कुमारि ८, थोहर ९, गिलो १०, हसण ११, वसना करल १२, गाजर १३, लाणा जिसकूं वाली साजी करे १४, लोटो पणन कंद १५, गिरिकर्णिका वेलि १६, नवा ऊगता किसलय पत्र १७, खेरिं सुया १८,
कंद १९, आला मोथ २०, लवण वृक्षकी छाल २१, खेलूडा २२, अमृतवेल २३, मूली २४, भूमिफोडा जे वर्षाकाले छत्रडा उपजे २५, विल्हा जे कठुल धान्य अंकूरिया हुइ २६, जे छेद्या पीछे ऊगे २७, सूयरवाल जे मोटउ होइ २८, कोमल आंबली जेह माहे चीचक संचरिउ नही २९, पलंक ३०, आलू ३१, पिंडालू ३२, ए अनंतकाय प्रसिद्ध है और अनंतकायके लक्षण श्रीपन्नवणाजीके (प्रथम) पद (सू. २५) थी जानना "चकगं भज" इत्यादि.
अथ भंग १४७ श्रावकके श्रीभगवतीजीसे जानने करण कारवण आदि गुरुमुखे पचक्खाण करे; इहां गुरु अने श्रावक आश्री च्यार भांगा है. ते किम ? गुरु पञ्चकखाणनउ जाण अने श्रावक पच्चक्खाणनउ जाण, ए भांगा शुद्ध १, अने गुरु जाणकार पिण श्रावक अजाण तर तेहने पच्चक्खाण संखेपथी सुणा कर भेद करावे ए भांगा शुद्ध २, तथा गुरु अजाणपण श्रावक जाणकार ए भांगामां भलउ ३, तथा श्रावक अजाण अने गुरु अजाण, भांगा सर्वथा अशुद्ध ४ एवं च्यार भांगा जानना.
अथ पञ्चक्खाणकी ६ शुद्धि - (१) फासि - विशुद्धिसे यथावत् उचित काल प्राप्त, (२) पालिय- वारवार स्मरण करणा, (३) सोहिय-गुरुदत्त शेष भोजन करणा, (४) तीरियआपणे काल तक पूरी करे, (५) किद्दिय-भोजन के अवसर फेर स्मरण करे, (६) आराहियउपरिले बोल पूरे करे ते आराध्या अथवा छ शुद्धि प्रकारांतरे - सहहणा शुद्ध १, जानना शुद्ध २, विनयशुद्धि ३, अनुभासण शुद्ध ४, अनुपालनशुद्ध ५, भावशुद्ध ६. इस विध पचक्खाण पालीने अनंत जीव तरे, आगे तरसे इति समत्तं,
२२
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org