________________
१.
५
१
७६ गणिततिलकम्
[ श्रीपतिबन्धसवर्णनया प्रागिव जाता अष्टाविंशत्यधि(क)द्विशती पश्चच्छेदा । फलद्वयस्य छेदद्वयस्य पूर्ववद् विपर्ययः, यथा १९६०४।। प्राग्वदाद्यपक्षाङ्कगुणनम्-जाता द्वाविंशतिसहस्रा अष्टशती । एषां अपराङ्कपक्षगुणनेन यथा पञ्चकद्वयगुणितया षट्सप्तत्या जातैकोनविंशतिशत्या भागे लब्धमज्ञातमासा द्वादश, यथा {१२} ॥ ५ अथ प्रमाणफले मासं प्रतिशतं प्रति पञ्चकन्याजलक्षणेऽज्ञाते न्यासः
२००४ । अत्रापि प्राग्वत् सवर्णनया जाता अष्टाविंशत्यधि(क)द्विशती पश्चच्छेदा । एतदेव फलं प्राच्याङ्कपक्षे आनेयम् । द्वितीयफलाभावाच्छेदविपर्ययेण च पञ्चको द्वितीयपक्षे गतः । ततः पूर्वाङ्कः प्राग्वत गुणितो जाता द्वाविंशतिसहस्रा अष्टशती । द्वितीयपक्षे द्वादशगुणा षट्सप्ततिर्जाता • नवाधि(क)द्वादशशती । इयं पञ्चगुणा जाता चतुःसहस्री पञ्चशती पष्टिश्च । अनया प्राच्यपक्षगुणिताङ्कद्वाविंशतिसहस्रादेर्भागे लब्धं प्रमाणफलं मासं प्रति पश्च द्रम्माः, यथा ५ ॥
अथ प्रमाणधने शतकलक्षणेऽज्ञाते न्यासः, यथा (4)। प्राग्वत् सवर्णनया जाता अष्टाविंशत्यधि(क)द्विशती पञ्चच्छेदा । ततः फलद्वयस्सैकपञ्चच्छे१५दस्य (च) विनिमये यथा । पूर्वाङ्क एकगुणः स एव । ततोऽनेन परपक्षगुणितस्य जातद्वाविंशतिसहस्राष्टशतिकाङ्कस्य भागे लब्धं शतम् , यथा १०० ॥
अथ प्रमाणकाले मासलक्षणेऽज्ञाते न्यासः- । अत्रापि प्राग्वत् सवर्णिते जाता अष्टाविंशत्यधि(क)द्विशती पञ्चच्छेदा । ततः फलद्वयस्य एकस्य पञ्चकच्छेदस्य च विनिमये यथा । प्राच्याङ्के शतगुणे जाता द्वाविं. २० शतिसहस्रा अष्टशती। अस्याः परपक्षे परस्परगुणनोत्पन्नेन द्वाविंशतिसहस्राऽष्टशतलक्षणेन भागे लब्धं प्रमाणकालो मास एकः, यथा १॥ अथ भिन्नोदाहरणमाह
मासत्रिभागेन दलाधिकस्य ___ शतस्य सार्धद्वितयं फलं चेत् । मासैस्तदाऽष्टाभिरहो सपादैः
पादोनिताया वद विंशतेः किम् ॥ ९९ ॥ १ 'द्वादशाधिका नवशती' इति प्रतिभाति । २ उपजातिः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org