Risht Samucchaya

SR No.: 002800
Original Sutra Author: Durgadevacharya
Author: A S Gopani
Publisher: Bharatiya Vidya Bhavan
Publication Year: 1945
Total Pages: 290
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari & Literature
File Size: 16 MB

Page 117

रिष्टसमुच्चयशास्त्रम् [श्लो. १८-२२ जं च सरीरे रिट्ठ उप्पज्जइ तं हवेइ पिंडत्थं । तं चि' अणेअभेअं नायवं सत्थदिट्ठीए ॥१८॥ जह किण्हं करजुअलं सुकुमालं पिय' हवेइ अइकढिणं । फुटंति अंगुलीओ ता रिटं तस्स जाणेह ॥ १९॥ थद्धं लोअर्णजुअलं विवण्णतणू वि कह[यसमसरिसं (सा)। परिसज्जइ" भालयलं सत्त दिणाई उ* सो जियई ॥२०॥ मउलियवयणं वियस निमेसरहियाइँ हुँति नयणाई ।। नहरोमाइँ सडंदि" य" सो जियह दिणाइँ सत्तेव ॥ २१ ॥ थगथगई कम्महीणो थूलो दु" किसो किसो हवई" थूलो। सुवइ कयसीसहत्थो मासिक्कं सो फुडं जियह ॥ २२ ॥ करबंध कारिजइ कंठस्सुवरम्मि अंगुलिचएण। न हु एइ गाढबंधं तस्साउ" हवेइ मासिक्कं ॥ २३ ॥
यञ्च शरीरे रिष्टमुत्पद्यते तद्भवति पिण्डस्थम् । तदेवानेकभेदं ज्ञातव्यं शास्त्रदृष्ट्या ॥ १८ ॥ यदि कृष्णं करयुगलं सुकुमारमपि च भवत्यतिकठिनम् । स्फुटन्त्यङ्गुल्यस्ततो रिष्टं तस्य जानीत ॥ १९ ॥ स्तब्धं लोचनयुगलं विवर्णतनुरपि काष्ठकसमसदृशम् । प्रविद्यति भालतलं सप्त दिनानि तु स जीवति ॥ २०॥ मुकुलितवदनं विकसति निमेषरहितानि भवन्ति नयनानि । नखरोमाणि शटन्ति च स जीवति दिनानि सप्तैव ॥ २१ ॥ थगथगायते कर्महीनः स्थूलस्तु कशः कृशस्तु भवति स्थूलः । स्वपिति कृतशीर्षहस्तो मासैकं स स्फुटं जीवति ॥ २२ ॥ करबन्धः कार्यते कण्ठस्योपर्यङ्गुलिचयेन ।
न खल्वेति गाढबन्धं तस्यायुर्भवति मासैकम् ॥ २३ ॥ ____1S चिय। 2 B अणेअभअं; S अणेयभेय। 3 S णायव्वं । 4 P किन्हं । 5S
नुवलं । 6 B the word is illegible. P सुऊमालं। 7 B पिन। 8 BS गंगुलीउ। 9S लोयण। 10 S °जुयलं। 11 B विवा; P विविन्न। 12 B निकह; S विकट्टए। 13 B °समरिसं; S °मरिसं। 14 P पसिज्जा S .. सिजा। 15S च। 16 B जिअह। 17 B मउलिअ । 18 B विअसइ । 19 P निम्मस, S णिमिस। 20S णयणाई। 21 B तह। 22 PS सईति । 23 B | 24 B जिअई। 25 S धगधगइ। 26 B ; Pउ। 27 P हवे; Sवि हवा। 28 B जिभइ। 29 S करवंध। 30 S अंगुलीचरणं । 31 P तस्साऊ S तस्साघु।