________________
॥ प्रथमो विमर्शः ॥
१३
कुलिक कहेवाय . या व दिनाष्टांश शुभ कार्यमा अन्य विषयोए वर्जित का बे. उदाहरण - रविवारथी मंगळवार त्रीजो के, माटे रविवारे त्रीजो दिनाष्टांश कंटक कहेवाय बे, सोमवारथी मंगळवार बीजो बे, माटे सोमवारे बीजो दिनाष्टांश कंटक कहेवाय बे. मंगळवारथी मंगळवार पहेलो ज बे, माटे मंगळवारे पहेलो दिनाष्टांश कंटक जाणवो, बुधवारश्री मंगळवार सातमो होवाथी बुधवारे सातमो दिनाष्टांश कंटक नामा बे. ए रीते गएवाथी गुरु, शुक्र ने शनिवारे अनुक्रमे बघो, पांचमो ने चोथो दिनाष्टांश कंटक नामा कहेवा . उपकुलका प्रमाणे बे-रविवारथी गुरुवार पांचमो बे, माटे रविवारे पांचमो दिनाष्टांश उपकुलिक कहेवाय बे. ए रीते गएवाथी सोमवार, मंगळवार, बुधवार, गुरुवार, शुक्रवार ने शनिवारे अनुक्रमे चोथो, त्रीजो, बीजो, पहेलो, सातमो ने बो दिनाष्टांश उपकुलिक नामा कहेवाय बे. अन्य विद्वानो या बन्ने दिनाष्टांश शुभ कार्यमां वर्ज्या बे एम कहेवाथी ग्रंथकारे पण तेनो (वर्जवानो) निषेध कर्यो नथी, तेथी ग्रंथकारना मतमां पण योग वर्जित समजवा. ए प्रमाणे बीजे ठेकाणे पण अन्यनो मत बताववाथी ग्रंथकारनी पण संमति जावी. दिनाष्टांश एटले दिवसनो मो जाग एवं कह्युं बे, माटे ते अष्टमांश दिनमानने श्रीने चार घमीथी जंबो अथवा अधिक थइ शके बे. एटले के जघन्य दिनमान होय त्यारे घर्मी ३ पळ १६ विपळ ३०, आटलो अष्टमांश थाय बे, अने उत्कृष्ट दिनमान होय त्यारे घमी ४ पळ १३ विपळ ३० श्रटलो अष्टमांश था, रीते मध्यम दिनमानमां पण अष्टमांश काढवा. १५. हवे कुलिक कहे बे. -
कुलिको द्विशन्यन्तमिते त्याज्यः स्ववारतः ।
मुहूर्तेऽह्नि निशि व्येके जागः पञ्चदशस्तु सः ॥ २० ॥
अर्थ - पोताना वारथी शनिवार जेटलामो होय तेने बमणा करवाथी जे संख्या श्रावे तेला मुहूर्त्त ते दिवसे कुलिक कहेवाय वे अने रात्रिए ते ज संख्यामांथी एक उंठो करवो एटले तेटलामुं मुहूर्त्त रात्रिए कुलिक कहेवाय बे. जेमके रविवारथी शनिवार सामो . ते मा करवाथी चौदमुं मुहूर्त्त दिवसे कुलिक थयो, ने रात्रिए तेरमुं मुहूर्त्त कुलिक थयो. तथा सोमवारथी शनिवार बघो बे, माटे बने वमणा करवाथी वार थया, श्री सोमवारे दिवसे वारमुं मुहूर्त्त कुलिक ने रात्रिए अग्यारमुं मुहूर्त्त कुलिक कहे. बीजा वारोमां पण जाणवुं. अहीं मुहूर्त्त शब्द श्राप्यो बे, अने ते मुहूर्त्त सामान्य री ते बेघमीनुं कहेवाय बे, तोपण श्रा ठेकाणे ( कुलिकमां) दिनमान ने रात्रिमान श्रीने पंदरमो जाग जावो. एटले के जघन्य दिनमान होय त्यारे घमी १ पळ ४४ विपळ ४० ने उत्कृष्ट दिनमान होय त्यारे घमी २ पळ १५ विपळ १२ एटलो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org