Page Text
________________
॥ पञ्चमो विमर्शः ॥
पीनोमास अधिक जाणवो." अहीं प्राकृत एटले प्रकृति-धर्मव्यवहार ते संबंधी अर्थात् विवाह, दीक्षा, प्रतिष्ठा विगेरे शुभ कार्यने योग्य एवो अर्थ जाणवो. एक वर्षमां बे मा अधिक होय त्यारे जो पहेलाने अधिक मास कहीए तो तेमांनो पहेलो मास धर्मकर्मना व्यवहारने योग्य बे, अने बीजो नहीं, पण बीजा मासने जो अधिक गणीए तो ते बेमन बीजो मास धर्मव्यवहारने योग्य जाणवो एम काळनिर्णय ग्रंथमां कह्युं छे. ब्रह्मसिद्धांतांबे के - " वर्षमध्ये मासघयवृद्धौ प्रथममासवृद्धौ कर्मकृदाद्योऽपरस्त्वशु इति" "एक वर्षमां बे मासनी वृद्धि होय त्यारे पहेला मासनी वृद्धि करीए तो पहेलो मास कर्मने लायक बे ने बीजो अशुभ बे. '
,,
मूळ श्लोकमां "अधिमासे च " हीं च शब्द बे तेथी दय मास पण लग्नमां तजवा योग्य बे. ते हय मास या प्रमाणे जाणवो. - ज्यारे एक संक्रांति शुक्ल प्रतिपद्ने दिवसे होय ने बीजी संक्रांति तेज मासनी श्रमावास्याने दिवसे अर्थात् अमावास्या सुधीमां हो त्यारे ते संक्रांतिवाळो दय मास कहेवाय बे. ते दय मास कार्तिक, मार्गशीर्ष के पोष ए मांथी कोइ एक संजवे बे. ते विषे काळ निर्णय ग्रन्थमां कह्युं वे के.. "संक्रान्तिमासोऽधिमासः स्फुटं स्यात्, दिसंक्रान्तिमासः क्षयाख्यः कदाचित् । यः कार्तिकादित्रये नान्यतः स्यात्, ततो वर्षमध्येऽधिमासद्वयं स्यात् ॥ १ ॥”
" जे मासमां संक्रांति न होय ते अधिक मास कहेवाय बे, छाने कोइक वखत एक मासमा बे संक्रांति होय एवो दय मास पण होय छे. ते दय मास कार्तिक विगेरे त्रण मासमज होय बे, तथा ते वर्षमां बे अधिक मास आवे छे." तथा
" यस्मिन्मासे न संक्रान्तिः संक्रान्तिघयमेव वा । मलमासः स विज्ञेयः सर्वकार्येषु वर्जितः ॥ १ ॥”
"जे मासमां संक्रांति न होय, अथवा जे मासमां वे संक्रांति होय ते मल मास जाणवो. मास सर्व कार्यमा वर्जित बे." या प्रमाणे कावगृह्यमां कह्युं बे.
मूळ श्लोकमां "नीचेऽस्तं वेति” एटले लग्ननो तथा अंशनो स्वामी नीच स्थानमां हेलो होय तो ते त्याग करवा योग्य बे. ते विषे प्रश्नप्रकाशमां कंबे के
“त्रि १ ले २ कगुणा ३ र्धबलः ४ खग उच्चग १ व २ शीघ्र ३ नीचस्थः ४ ।”
" ग्रह उच्च स्थाने रह्यो होय तो तेनुं बळ त्रण गणुं होय बे, वक्र गतिवाळो होय तो तेनुं बळ बम होय बे, शीघ्र गतिवाळो होय तो एक गणुं होय बे, अने नीच स्थानमां रह्यो होय तो तेनुं अर्ध बळ होय बे.” परंतु अस्त पामेलो होय तो तेनुं कांइ पण बळ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002765 |
| Book Title | Arambhsiddhi Lagnashuddhi Dinshuddhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Udayprabhdevsuri, Haribhadrasuri, Ratshekharsuri |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1918 |
| Total Pages | 524 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Jyotish |
| File Size | 12 MB |