SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 470
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ १२. धर्मानुप्रेक्षा पूयादिसुणिरवेक्खो जिण-सत्थं जो पढेइ भत्तीए । कम्म-मल-सोहणटुं सुय-लाहो सुहयरो तस्स ॥४६२॥ [छाया-पूजादिषु निरपेक्षः जिनशास्त्रं यः पठति भक्त्या। कर्ममलशोधनार्थ श्रुतलाभः सुखकरः तस्य ॥1 तस्य साधोः श्रुतस्य सिद्धान्तस्य जिनागमस्य लाभः प्राप्तिर्भवति । किंभूतः श्रुतलाभः । सुखकरः वर्गमुक्त्यादिशर्मनिष्पादकः । तस्य कस्य । यः साधुः पठति पाठयति स्वयमध्येति शिष्यान् अध्यापयति । किं तत् । जिनशास्त्र जिनप्रणीतसिद्धान्तम् । कया । भक्त्या धर्मानुरागेण परमार्थबुद्ध्या वा । किमर्थम् । कर्ममलशोधार्थम् , कर्माणि ज्ञानावरणादीनि तान्येव मला: कर्दमास्तेषां विशोधनार्थ विशोधननिमित्तं स्फेटनार्थम् । यः कीदृक्षः । पूजादिषु निरपेक्षः पूजालाभख्यातिप्रशंसनाद्रव्यादिप्राप्तिषु वाञ्छारहितः निरीहः ॥ ४६२॥ जो जिण-सत्थं सेवदि पंडिय-माणी फलं समीहंतो। साहम्मिय-पडिकूलो सत्थं पि विसं हवे तस्स ॥४६३ ॥ [छाया-यः जिनशास्त्रं सेवते पण्डितमानी फलं समीहमानःसाधर्मिकप्रतिकूलः शास्त्रम् अपि विष भवेत् तस्य ॥] तस्य मुनेः शास्त्रं श्रुतज्ञानम् अपि शब्दात् व्रतसंयमधर्मादिकं विषं हालाहलं कालकूटसदृशं शास्त्रं भवेत् जायते, संसारदुःखप्राप्तिहेतुत्वात् । तस्य कस्य । यः पुमान् जिनशास्त्रं सेवते जिनोक्तप्रवचन प्रथमानुयोगप्रमुखश्रुतज्ञानं भजते स्वयं पठति अन्यान् पाठयति । कीदृक् सन् । पण्डितमानी पण्डितोऽहं विद्वान् इत्यात्मानं मन्यते पण्डितमानी विद्यया गर्विष्ठः इत्यर्थः । उक्तं च । 'ज्ञानं मददर्पहरं माद्यति यश्च तेन तस्य को वैद्यः । अमृतं यद्विषजातं तस्य चिकित्सा कथं क्रियते ॥ इति । पुनः कीदृक् सन् । फलं समीहमानः फलं ख्यातियशःकीर्तिप्रशंसापूजापादमर्दनादिकधनलाभादिकभोजनमेषजादिके वाञ्छन् वाञ्छां कुर्वन् । भूयोऽपि कीदृग्विधः । साधर्मिकप्रतिकूलः साधर्मिकेषु जनेषु सम्यग्दृष्टिश्रावकयतिषु पराङ्मुखः द्वेषकारीत्यर्थः ॥ ४६३ ॥ जो जुद्ध-काम-सत्थं रायादोसेहिं परिणदो पढइ । लोयावंचण-हेदूं समझाओ णिप्फलो तस्स ॥ ४६४ ॥ तथा स्वाध्याय करनेसे तत्त्वोंके विषयमें होनेवाला सन्देह नष्ट हो जाता है और धर्म तथा शुक्ल ध्यानकी सिद्धि होती है ॥ ४६१ ॥ अर्थ-जो मुनि अपनी पूजा प्रतिष्ठाकी अपेक्षा न करके, कर्म मलको शोधन करनेके लिये जिनशास्त्रोंको भक्तिपूर्वक पढ़ता है, उसका श्रुतलाभ सुखकारी होता है । भावार्थ-आदर, सत्कार, प्रशंसा और धनप्राप्तिकी वाञ्छा न करके ज्ञानावरणआदि कर्म रूपी मलको दूर करनेके लिये जो जैन शास्त्रोंको पढ़ता पढ़ाता है, उसे स्वर्ग और मोक्षका सुख प्राप्त होता है ॥ ४६२ ॥ अर्थ-जो पण्डिताभिमानी लौकिक फलकी इच्छा रखकर जिन शास्त्रोंकी सेवा करता है और साधर्मी जनोंके प्रतिकूल रहता है उसका शास्त्रज्ञानभी विषरूप है ।। भावार्थ-जो विद्याके मदसे गर्विष्ठ होकर अपनेको पण्डित मानता है और प्रशंसा, पूजा, धन, भोजन, औषधि वगैरहके लाभकी भावनासे जैन शास्त्रोंको पढ़ता तथा पढ़ाता है और सम्यग्दृष्टि, श्रावक तथा मुनियोंका विरोधी रहता है उसका शास्त्रज्ञान भी विषके तुल्य है; क्यों कि वह संसारके दुःखोंका ही कारण है । कहा भी है-'ज्ञान घमण्डको दूर करता है । किन्तु जो ज्ञानको ही पाकर मद करता है.उसको इलाज कौन कर सकता है ? यदि अमृत ही विष हो जाये तो उसकी चिकित्सा कैसे की जा सकती है?॥४६३ ।। अर्थ-जो पुरुष रागद्वेषसे प्रेरित होकर लोगोंको ठगनेके लिये युद्धशास्त्र और कामशास्त्रको पदता है १ल पूजादिसु (ग'शु)। २ सज्झाओ (१), म सुअलाहो। ३ ल म स ग राय,बराया (१), [रायदोसेहि ] । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002713
Book TitleKartikeyanupreksha
Original Sutra AuthorSwami Kumar
AuthorA N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherParamshrut Prabhavak Mandal
Publication Year2005
Total Pages594
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari, Religion, & Spiritual
File Size15 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy