SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 331
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ २१२ खामिकार्तिकेयानुप्रेक्षा [गा० ३०१इय सब-दुलह-दुलहं दसण-णाणं तहा चरित्तं च। मुणिऊण य संसारे महायरं कुणह तिण्हं पि ॥ ३०१॥' [छाया-इति सर्वदुर्लभदुर्लभं दर्शनज्ञानं तथा चारित्रं च । ज्ञात्वा च संसारे महादरं कुरुत त्रयाणाम् अपि ॥] इति पूर्वोक्तप्रकारेण मत्वा ज्ञात्वा । किं तत् । सर्व पूर्वोक्तम् एकेन्द्रियप्रभृति रत्नत्रयप्राप्तिपर्यन्त दुलहदुलहं दुर्लभात् दुःप्रापात् दुर्लभं दुःप्राप्यं तथा तेनैव दुर्लभप्रकारेण दर्शनज्ञानचारित्रं च, दर्शनम् अष्टाङ्गसम्यक्त्वं खात्मश्रद्धानरूपं निश्चयसम्यक्त्वं च, ज्ञानं द्वादशाङ्गपरिज्ञानं खात्मस्वरूपवेदनं निश्चयज्ञानं च, तथा चारित्रं सर्वसावद्यनिवृत्तिलक्षणं सामायिकादिपञ्चमेदं पुनः खात्मानुभूतिलक्षणं निश्चयचारित्रं च । एतत् अयं दुर्लभात् दुर्लभ ज्ञात्वा । क । संसारे द्रव्यक्षेत्रकालभवभावप्राभृते। कुणह कुरुष्व त्वं विधेहि । किं तत् । महादरं महोद्यमम् । केषाम् । त्रयाणां दर्शनज्ञानचारित्राणाम् , अपिशब्दात् तपोध्यानादीनां च । महादरं भो भव्यवर पुण्डरीक त्वं कुरुष्व इत्यर्थः ॥३०१॥ योऽनुप्रेक्षां क्षितौ ख्यातां समाख्याय सुखं बभौ। तट्टीका विदधद्विद्वान् शुभचन्द्रो जयत्यलम् ॥ इति षड्भाषाकविचक्रवर्तित्रैविद्यविद्येश्वरभद्दारकश्रीशुभचन्द्रदेवविरचितायां स्वामिकार्तिकेयानुप्रेक्षाटीकायां बोधिदुर्लभानुप्रेक्षाप्रतिपादकः एकादशोऽधिकारः॥११॥ १२. धर्मानुप्रेक्षा धर्म सद्धर्मदातारं सकलं गुणभेदकम् । नत्वा सुमतिकीर्तेश्च स्वाग्रहाद्वच्मि तं पुनः॥ अथ धर्मानुप्रेक्षां व्याचक्षाणः श्रीखामिकार्तिकेयः धर्ममूलं सर्वशं देवं प्रकाशयति जो जाणदि पञ्चक्खं तियाल-गुण-पजएहिं संजुत्तं । लोयालोयं सयलं सो सवण्हूँ हवे देवो ॥ ३०२॥ करके जो पाञ्चों इन्द्रियोंके विषयोंमें रमते हैं वे मूढ दिव्य रत्नको पाकर उसे भस्मके लिये जलाकर राख कर डालते हैं ॥ ३०० ॥ आगे दुर्लभ रत्नत्रयको पाकर उसका आदर करनेका उपदेश देते हैं । अर्थ-इस तरह सम्यग्दर्शन, सम्यग्ज्ञान और सम्यक्चारित्रको संसारकी सब दुर्लभ वस्तुओंमें भी दुर्लभ जानकर इन तीनोंका अत्यन्त आदर करो ॥ ३०१ ॥ इति बोधिदुर्लभानुप्रेक्षा ॥ ११ ॥ अब धर्मानुप्रेक्षाका कथन करते हुए स्वामी कार्तिकेय धर्मके मूल सर्वज्ञ देवका खरूप कहते हैं। अर्थ-जो त्रिकालवी गुणपर्यायोंसे संयुक्त समस्त लोक और अलोकको प्रत्यक्ष जानता है वह सर्वज्ञ देव है | भावार्थ- सर्वज्ञका अर्थ है सबको जाननेवाला । और सबसे मतलब हैभूत, भावी और वर्तमान कालीन गुण और पर्याय सहित समस्त लोक और अलोक । अतः जो समस्त लोक और अलोकमें वर्तमान सब द्रव्योंको और उनकी सब पर्यायोंको जानता है वही सर्वज्ञ है । और वही वास्तवमें देव है क्योंकि वह अनन्त चतुष्टय स्वरूप परमानन्दमें क्रीडा करता है । कहा भी है-'जो अनेक प्रकारके समस्त चराचर द्रव्योंको तथा उनके सब गुणोंको और उनकी भूत, १बग तिन्हं । २ब दुलहानुवोहि अनुप्रेक्षा ॥११॥ ३ मसवण्हु, ग सम्वण्ह । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002713
Book TitleKartikeyanupreksha
Original Sutra AuthorSwami Kumar
AuthorA N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherParamshrut Prabhavak Mandal
Publication Year2005
Total Pages594
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari, Religion, & Spiritual
File Size15 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy