________________
શ્રી અષ્ટાપદ મહાતીર્થ
પોતાની વિશેષ લબ્ધિથી આ તીર્થની યાત્રા કરી હતી અને એના
પર રાત્રિનિવાસ કર્યા બાદ સ્તવના કરી હતી. ૧૧. ગુરુ ગૌતમસ્વામીએ “જગચિંતામણિ સૂત્ર'ની પ્રથમ ગાથાની
રચના અષ્ટાપદ તીર્થ પર કરી હતી. (પ્રબોધ ટીકા': ભાગ ૧) પડાવશ્યક બાલાવબોધ ગ્રંથમાં લખ્યું છે કે તેમણે “જગચિંતામણિ
સૂત્ર'ની પહેલી ગાથાની રચના સાથે તીર્થ પર ચૈત્યવંદન કર્યું હતું. ૧૨. “વાસુદેવ હિડી' ગ્રંથ (૨૧મા અધ્યયન)માં ઉલ્લેખ છે કે આ પર્વત
વૈતાઢ્યગિરિ સાથે સંબંધિત છે. એની ઊંચાઈ આઠ માઈલ છે
અને એની તળેટીમાં નિશદિ નદી વહે છે. ૧૩. “જબૂદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિમાં લખ્યું છે કે અષ્ટાપદગિરિ કોશલ દેશની
ઉત્તર દિશામાં આવેલો છે. ભગવાન ઋષભદેવના નિર્વાણના સ્થળે
દેવરાજ ઇંદ્રએ ત્રણ સ્તૂપની રચના કરી હતી. (સૂત્ર-૩૩) ૧૪. જુદા જુદા ગ્રંથોમાં જણાવ્યા પ્રમાણે અષ્ટાપદ અયોધ્યાથી ૧૨.૫
યોજન ઉત્તર દિશા તરફ આવેલો હતો અને સ્વચ્છ આકાશ હોય ત્યારે અયોધ્યાથી વૃક્ષની ટોચ ઉપરથી તે જોઈ શકાતો અને તેના
દર્શન થઈ શકતા હતા. ૧૫. સિદ્ધાણં બુદ્ધાણં સૂત્ર (સિદ્ધસ્તવ સૂત્રોમાં અષ્ટાપદમાં જે ક્રમમાં
તીર્થકરોની પ્રતિમા છે, તે ક્રમનું વર્ણન મળે છે. - “ચત્તારિ-અટ્ટ
દસ-દોય વંદિયા જિણવરા-ચઉવ્વીસ.” ૧૬. શ્રી પૂર્વાચાર્ય-રચિત “અષ્ટાપદ કલ્પ” (પ્રાચીન)માં આ તીર્થનું
18
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
