________________
७४ चरणानुयोग-२ रात्रि पौरुषी विज्ञान
सूत्र १७५८-६१ राईय पोरिसी विण्णाणं
રાત્રિ પૌરુપી વિજ્ઞાન : १७५८. जं नेइ जया रत्ति, नक्खत्तं तंमि नह-चउब्भाए । १७५८. नक्षत्र शतना पूर्ति ४२ता डोयतेयारे २मशन संपत्ते विरमेज्जा, सज्झायं पओस-कालम्मि ।।
ચતુર્થ ભાગમાં આવે ત્યારે તે પ્રદોષકાળ કહેવાય છે.
તે વખતે સ્વાધ્યાયમાંથી નિવૃત્ત થવું જોઈએ. तम्मेव य नक्खत्ते, गयण-चउब्भाग-सावसेसंमि । તે જ નક્ષત્ર જ્યારે આકાશના અંતિમ ચતુર્થ ભાગમાં वेरत्तियं पि कालं, पडिलेहित्ता मुणी कुज्जा ।।
આવે ત્યારે રાત્રિનો અંતિમ ચોથો પહોર હોય છે. તેને
વૈરાત્રિક કાળ જાણીને મુનિએ સ્વાધ્યાયમાં પ્રવૃત્ત થવું. -उत्त. अ. २६, गा. १९-२०
राईय-चउत्थीए पोरिसीए समायारी
રાત્રિના ચતુર્થ પ્રહરની સમાચારીઃ १७५९. “पोरिसीए चउत्थीए, कालं तु पडिलेहिया । १७५८. योथा पटोरमा जनुं प्रतिमन रीने असंयत सज्झायं तओ कुज्जा, अबोहन्तो असंजए ।।
વ્યક્તિઓને ન જગાડતા સ્વાધ્યાય કરે. पोरिसीए चउब्भाए, “वन्दिऊण तओ गुरु” ।
ચોથા પહોરના ચોથા ભાગમાં ગુરુને વંદના કરી पडिक्कमित्तु कालस्स, कालं तु पडिलेहए ।।
કાળનું પ્રતિક્રમણ કરીને કાળનું પ્રતિલેખન કરે. आगए काय-वोस्सग्गे, सव्व-दुक्ख-विमोक्खणे ।
બધા દુઃખોથી મુક્ત કરનાર કાયોત્સર્ગનો સમય થતાં काउस्सग्गं तओ कुज्जा, सव्व-दुक्ख-विमोक्खणं ।।
સર્વ દુઃખોથી મુક્ત કરનાર કાયોત્સર્ગ કરે. -उत्त. अ. २६, गा. ४४-४६
राईय पडिक्कमण समायारी -
રાત્રિ પ્રતિક્રમણ સમાચારી : १७६०. राइयं च अईयारं, चिन्तिज्ज अणुपुव्वसो । ૧૭૬૦. જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર અને તપમાં લાગેલ, રાત્રિ સંબંધી नाणंमि दंसणंमि, चरित्तंमि तवंमि य ।।
અતિચારોનું અનુક્રમે ચિંતન કરે. पारिय काउस्सग्गो, वन्दित्ताण तओ गुरूं ।
કાયોત્સર્ગ પૂરો કરી ગુરુને વંદના કરી, ફરી અનુક્રમે राइयं तु अईयारं, आलोएज्जा जहक्कम ।।
રાત્રિ સંબંધી અતિચારોની આલોચના કરે. पडिक्कमित्तु निस्सल्लो, वन्दित्ताण तओ गुरूं । પ્રતિક્રમણ કરી, નિઃશલ્ય થઈને ગુરુને વંદના કરે. ત્યાર काउस्सग्गं तओ कुज्जा, सव्व-दुक्खविमोक्खणं ।। પછી બધા દુઃખથી મુક્ત કરનાર કાયોત્સર્ગ કરે. किं तवं पडिवज्जामि, एवं तत्थ विचिन्तए ।
કાયોત્સર્ગમાં ચિંતન કરે કે હું આજે કયું તપ काउस्सग्गं तु पारित्ता, करिज्जा जिणसंथवं ।।
સ્વીકારું?” કાયોત્સર્ગ પૂરો કરી લોગસ્સનો પાઠ કરે. पारिय-काउस्सग्गो, वन्दित्ताण तओ गुरूं ।
કાયોત્સર્ગ પૂરો થતાં ગુરુને વંદના કરે. ત્યાર પછી तवं संपडिवज्जेत्ता, कज्जा सिद्धाण संथवं ।।
યથોચિત તપનો સ્વીકાર કરી સિદ્ધોની (નમોત્થણ) -उत्त. अ. २६, गा. ४७-५१
स्तुति .
उवसंहारो
Guसंडार: १७६१. एसा सामायारी, समासेण वियाहिया । १७११. संक्षेपमा २मा समायारीsी छ. मेनु माय२५॥ ४रीने जं चरित्ता बहु जीवा, तिण्णा संसार सागरं ।।
ઘણા જીવો સંસાર-સાગર તરી ગયા છે.
- अभई . -त्ति बेमि ।
- उत्त. अ. २६, गा. ५२
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org