________________
७०
चरणानुयोग--२
पौरुषी विज्ञान पुच्छेज्ज पंजलिउडो, किं कायव्वं मए इहं ? । इच्छं निओइउं भंते ! वेयावच्चे व सज्झाए ।।
वेयावच्चे निउत्तेणं, कायव्वं अगिलाय ओ । सज्झाए वा निउत्तेणं, सव्वदक्खविमोक्खणे ।।
सूत्र १७४३-४५ હાથ જોડીને પૂછવું કે- હવે મારે શું કરવું ? ભંતે ! હું ઈચ્છું છું કે - આપ મને સ્વાધ્યાયની રજા આપો અથવા વૈયાવૃત્ય-સેવામાં નિયુક્ત કરો. વૈયાવૃત્યમાં નિયુક્ત કરે તો ગ્લાનિ વિના સેવા કરવી અથવા બધા દુઃખોથી મુક્ત કરનાર સ્વાધ્યાયમાં નિયુક્ત કરે તો ગ્લાનિ રહિત થઈ સ્વાધ્યાય કરે. વિચક્ષણ ભિક્ષુએ દિવસના ચાર ભાગ કરવા. તે ચારે ભાગમાં સ્વાધ્યાય વગેરે ઉત્તર ગુણોની આરાધના કરવી. પ્રથમ પહોરમાં સ્વાધ્યાય કરવો, બીજામાં ધ્યાન કરવું, ત્રીજામાં ભિક્ષાચરી અને ચોથામાં ફરી સ્વાધ્યાય કરવો.
दिवसस्स चउरो भागे, कुज्जा भिक्खू वियक्खणो । तओ उत्तरगुणे कुज्जा, दिणभागेसु चउसु वि ।।
पढमं पोरिसिं सज्झायं, बीयं झाणं झियायई । तइयाए भिक्खायरियं, पुणो चउत्थीए सज्झायं ।।
-૩ત્ત. . ર૬, II. ૮-૧૨
पोरिसी विण्णाणं૭૪૩. નાસાઢ માસે સુયા, પોસ માસે વડqયા |
चित्तासोएसु मासेसु, तिपया हवइ पोरिसी ।।
પૌરુષી વિજ્ઞાન : ૧૭૪૩. આષાઢ મહિનામાં દ્વિપદા પૌરુષી હોય છે, પોષ
મહિનામાં ચતુષ્પદા અને ચૈત્ર તેમજ આસો માસમાં ત્રિપદા પૌરુષી હોય છે. સાત રાતમાં એક આંગળ, પક્ષમાં બે આંગળ અને એક મહિનામાં ચાર આંગળની વૃદ્ધિ અને હાનિ થાય છે. શ્રાવણથી પોષ સુધી વૃદ્ધિ થાય છે અને મહાથી અષાઢ સુધી હાનિ થાય છે.
अंगुलं सत्तरत्तेणं, पक्खेणं य दुयंगुलं । वड्ढए हायए वावी, मासेणं चउरंगुलं ।।
-૩૪. ઝ. ર૬, T. ૨૩-૨૪
छ ओमरत्ताओ
છ ક્ષય તિથિઓ : १७४४. छ ओमरत्ता पण्णत्ता, तं जहा
૧૭૪૪, છ અવમરાત્ર (ક્ષયતિથિઓ) હોય છે, જેમ કે() તત પળે,
(૧) તૃતીય પર્વ - અષાઢ કૃષ્ણપક્ષમાં, (૨) સત્તને પળે,
(૨) સપ્તમ પર્વ - ભાદરવા કૃષ્ણપક્ષમાં, (૩) વારસ પર્વે,
(૩) અગિયારમું પર્વ - કારતક કૃષ્ણ પક્ષમાં, (૪) ૫Uરસને પચ્ચે,
(૪) પંદરમું પર્વ - પોષ કૃષ્ણ પક્ષમાં, (૧) મૂળવી પળે,
(૫) ઓગણીસમું પર્વ - ફાગણ કૃષ્ણ પક્ષમાં, (૬) તેવી પૂર્વે |
(૬) તેવીસમું પર્વ - વૈશાખ કૃષ્ણ પક્ષમાં. -તાઇi. ઝ. ૬, સુ. ૧૨૪ (8) छ अतिरत्ताओ -
છ વૃદ્ધિ તિથિઓ : १७४५. छ अतिरत्ता पण्णत्ता, तं जहा
૧૭૪૫. છ અતિરાત્રિ હોય છે, જેમકે - (૨) વાથે પબ્લે,
(૧) ચતુર્થ પર્વ - અષાઢ શુકલ પક્ષમાં, (૨) અને પળે,
(૨) આઠમું પર્વ - ભાદરવા શુકલ પક્ષમાં, (૩) દુવાસ પર્વે,
(૩) બારમું પર્વ - કારતક શુકલ પક્ષમાં, ૬. ૩૪. એ. ર૬, TI, ૨ |
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org