________________
જીવ અધ્યયન
૨૧૧
૫. (૨) તે સિં સં હ ? उ. अही दुविहा पण्णत्ता, तं जहा
૨. વીરા ૨, ૨, મ િ૨ ? ૬. તે વિ તે ટ્વીરા ? उ. दब्बीकरा अणेगविहा पण्णत्ता, तं जहा
आसीविसा, दिट्ठीविसा, उग्गविसा, भोगविसा, तयाविसा, लालाविसा, उस्सास विसा, निस्सासविसा, कण्हसप्पा, सेदसप्पा, काओदरा, दज्झपुष्फा, कोलाहा, मेलिमिंदा सेसिंदा. जे यावऽण्णे तहप्पगारा। से तं दब्बीकरा।
से किं तं मउलिणो? उ. मउलिणो अणेगविहा पण्णत्ता, तं जहा
दिव्वागा, गोणसा, कसाहीया, वइउल्ला, चित्तलिणो, मंडलिणो, माउलिणो अही अहिसलागा वायपडागा, जे यावऽण्णे तहप्पगारा।
પ્ર. (૧) અહિ કેટલા પ્રકારના છે ? ઉ. અહિ બે પ્રકારના કહ્યા છે, જેમકે
(૧)દવકર (ફણીધર), (૨)મુલી (ફણ વગરનો). પ્ર. દર્પીકર સર્પ કેટલા પ્રકારના છે ? ઉ. દઊંકર સર્પ અનેક પ્રકારના કહ્યા છે, જેમકે
આશીવિષ, દૃષ્ટિવિષ, ઉગ્રવિષ, ભોગવિષ, ત્વચાવિષ, લાલાવિષ, ઉચ્છવાસવિષ, નિઃશ્વાસવિષ, કૃષ્ણસર્પ, શ્વેતસર્પ, કાકોદર, દહ્યપુ૫, કોલાહ, મેલિમિન્દ અને શેકેન્દ્ર, આ પ્રકારના બાકી પણ જેટલા સર્પ હોય તે સર્વે દવ કર જાણવા જોઈએ.
આ દવકર સર્ષની પ્રસરણા થઈ. પ્ર. મુકુલી સર્પ કેટલા પ્રકારના છે ? ઉ. મુકુલી સર્પ અનેક પ્રકારના કહ્યા છે, જેમકે
દિવ્યાક, ગોનસ, કષાધિક, વ્યતિકુલ, ચિત્રણી, મંડલી, માલીની, અહિ, અશિલાકા અને વાતપતાકા. બાકી જેટલા પણ આ પ્રકારના સર્પ છે, તે સર્વે મુક્લી સર્પની જાતિના સમજવા જોઈએ. આ મુકુલી સર્પોનું વર્ણન થયું.
અહિ (સર્પોની પ્રરુપણા પૂર્ણ થઈ. પ્ર. (૨) અજગર કેટલા પ્રકારના કહ્યા છે ? ઉ. અજગર એક જ આકાર – પ્રકારનો કહ્યો છે.
આ અજગરની પ્રરુપણા થઈ. પ્ર. (૩) ભતે ! આસાલિક કેટલા પ્રકારના હોય
છે અને તે ક્યાં ઉત્પન્ન થાય છે ? ગૌતમ ! તે (આસાલિક ઉર:પરિસર્પ) મનુષ્ય ક્ષેત્રની અંદર અઢીદ્વીપોમાં, નિર્માઘાતરૂપથી પંદર કર્મભૂમિમાં, વ્યાઘાતની અપેક્ષાએ પાંચ મહાવિદેહ ક્ષેત્રોમાં અથવા ચક્રવર્તીની છાવણીમાં અથવા વાસુદેવોની છાવણીમ, બલદેવોની છાવણીમાં, માંડલિકોની છાવણીમાં, મહામાંડલિકોની છાવણીમાં, ગ્રામનિવેશોમાં, નગરનિવેશોમાં, નિગમનિવેશોમાં, ખેટનિવેશોમાં, કબૂટનિવેશોમાં, મડમ્બનિવેશોમાં, દ્રોણમુખ નિલેશોમાં, પટ્ટણ નિવેશોમાં, આકારનિવેશોમાં, આશ્રમ નિવેશોમાં સમ્બાધનિવેશોમાં અને રાજધાની નિવેશોમાં,
से तं मउलिणो।
છે તે ગહન ૫. (૨) તે જિં ગયા ? उ. अयगरा एगागारा पण्णत्ता।
છે તે મારા g. (૩) તે વિં નાસ્ત્રિયા?
कइ णं भंते ! आसालिया सम्मुच्छइ ? उ. गोयमा ! अंतोमणुस्सखित्ते अड्ढाइज्जेसु दीवेसु,
निव्वाघाएणं-पण्णरससु कम्मभूमीसु,
वाघायं पडुच्च पंचसु महाविदेहेसु, चक्कवट्टिखंधावारेसु वा, वासुदेवखंधावारेसु, बलदेवखंधावारेसु, मंडलियखंधावारेसु, महामंडलियखंधावारेसु वा, गामनिवेसेसु नगरनिवेसेसु निगमनिवेसेसु खेडनिवेसेसु कब्बडनिवेसेसु मडंबनिवेसेसु दोणमुहनिवेसेसु पट्टणनिवेसेसु आगरनिवेसेसु आसमनिवेसेसु संवाहनिवेसेसु रायहाणीनिवेसेसु ।
૨. નવા. પરિ. ૨, મુ. ૩ ૬ ૨. નીવા. દિ. ૨, . રૂ ૬ Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org